Her ocak ve temmuz ayı başında çalışanların, emeklilerin maaşlarına zam yapılır. Sendikalarla hükûmetin büyük başağrısıdır zam oranı. Bir akıllı sendikacı çıkıp; “Biz ücretlerden enflasyondan dolayı memnun değiliz. Geçim sıkıntısı çekiyoruz ama ücretlerimizi ne olur artırmayın, hükûmet ve üretici firmalar da bugünkü fiyatlara tek kuruş zam yapmasın!” demez. Zam yapılır. Birkaç hafta veya gün yüzler güler. Ardından zam yağmuru başlar. Çünkü, üretilen her mal veya hizmette çalışan vardır. Ücretleri yükselince, ürettiklerinin de doğal olarak ücretleri yükselir. Esnaf ve üreticiler; memur, işçi, emekli zam aldı diye sattıklarının fiyatını vicdan rahatlığı içinde zamlandırır. Bu sarmal, her ücret artışı sonrası tekrarlanır. Sonuç, zammın ertesi ayında çalışanlar, emekliler aldıkları artışın tamamını zamlara kaptırmışlardır. Altı ay sonra alım güçleri, çok gerilerde kalmıştır.
Yine bir ücret artışı olayı yaşadık. Enflasyon üzerinde ücret zammı yapıldığı ısrarla belirtildi. Resmî enflasyon rakamları esas alındı. Tabii, şu çalışanların ne kadar inandığı şüpheli TÜİK rakamlarına göre… Hayırlı olsun! İnşallah tahminler,beklentiler hükûmetin, iktidarın beklediği yönde gerçekleşir ve milletimiz, enflasyonun ağırlığı altında ezilmekten bir parça kurtulur. Gelecek için ümidi artar. Biz, her zaman olduğu gibi devletimizi yönetenlerin, hangi partiden olurlarsa olsunlar başarılı olmalarından yanayız.
2021-2022 ekonomik krizinde Türkiye’nin gündeminde en çok kullanılan sözcük/kelime zam ve türevleri oldu. Öncesinde de T.C. kurulduğundan beri “zam” yine zaman zaman böyle şahlanışlar yaşamıştı. “Bindirim” her nedense tutmadı. Tersi “indirim” çok sevildi ama çok az kullanıldığından ve geçerlik süresi kısa tutulduğundan olsa gerek, ülke ekonomi gündeminde daima üvey evlat veya içgüveysi konumunda kaldı.
2000’li yılların insanları mizahı daha çok seviyorlar gibi. Günümüzde zam kavramıyla ilgili o kadar güzel sözcük veya söz öbeği yaratıyorlar ki! Sizler için bir avuç derlemeye çalıştık.
zamyonak:Zam tutkunu. Her gün zam olmadan yaşayamayacağı endişesiyle yaşayan.
zamkolik: Zam bağımlısı. Zam yapmayı hayatının merkezine oturtan.
zamlük: zamlı malların etiketlerini düşük gösteren gözlük. Düğmesinden o günkü indirim oranını siz belirliyorsunuz.
zampirik zampirik yürümek: Zamların üzüntüsünden yalpalayarak, depşül düpşül adımlar atmak. Düşer gibi yürümek.
zam maymunu: Zam yağmuruyla ne yaptığını bilmeyen, gülen oynayan kimse. Zam köçeği de denir.
zam köpüğü: Çalışanların, emeklilerin ücretlerindeki artışın ilk aydaki görünümü. Bir ay sonra köpük kaybolacak, gerçek zam ortaya çıkacaktır.
zamperestlik: Bürokraside, zamların etkisini gizlemeyi başaran görevlinin hüneri, mesleği
zam koçu: Zamperestliğin diğer adı.
zam yamuğu: Zam yapmayı kararlaştırmadığınız mal veya hizmette kimin yaptığı belli olmayan zam.
zam casusu: Uluslar arasında yanlış zam bilgileri (Almanya’da fiyatlar 7 kat arttı gibi) yayıp bu yolla geçimini sağlayan kimse.
zamtela: Yönetici, iş insanı veya bürokratlara mal ve hizmetlerde her gün azami- asgari ne kadar zam yapabileceklerini gösteren makine. Trabzonlu bir teknik lise öğrencisi tarafından icat edilmiştir.
zamnomi: Ekonomide en son öğrenime dâhil edilen bilim alt dalı. Zam bilimi. Ülkemizin özel üniversitelerinin üçünde 2022-2023 akademik yılında ana bilim dalı olarak ele alınmış.
zamolojist:Zam bilimiyle uğraşan. Zam bilimci.
zamkara: Acımadan, insafsızca zam yapan.
zamşıkır: Yaptığı zamlar dolayısıyla ticari hayatında sıkııntılar yaşamayan iş insanı. Zamşıkırların sayısının çok fazla olmadığı STK’lerce açıklanıyor.
zambek oyun havası: Zamlara sevinenler için, Mahzuni Şerif’in yıllar önce bestelediği, ancak piyasaya sürmeye çekindiği ileri sürülen oyun havası.
zambol: Futbol sahasında dört topla oynanan bir tür futbol oyunu. Çok gollü olduğu için bu ad altında oynanıyor.
zam berberi: İktidarın, yöneticilerin öngörülen zamları halka düşük göstermek için çareler üretmekle görevlendirdiği yüksek ücretli devlet görevlisi.
zamyonet: Zam etiketlerini üreten, eski etiketleri de kâğıda dönüştüren, yapay zekâyla çalışan makine. Suriyeli göçmen bir işçi tarafından icat edilmiştir.
zamstane: Zamlardan etkilenip şok geçiren, komaya giren hastaların tedavi edildiği özel hastane. Onkoloji hastanesi gibi. Bu hastanelerde zamkolog unvanıyla çalışan uzman hekimler hastaları tedavi etmektedir.
Zam Sevenler Derneği: 25 milyon üyesi bulunan Türkiye’nin en güçlü STK’si.
zam kulu: Zammı yapmakla görevli kişi.
zammın kulu: Halk.
Atalarımız ne güzel demişler; “Zamdan daima uzak durun, zamsız da kalmayın!” Halt etmişler! “Zamsız yaşamak gamsız yaşamaktır.” Ne ücretler ne de fiyatlar artsın! Güçlü ekonomilerde olduğu gibi inşallah 0 enflasyonla yaşadığımız günleri de görürüz.
NAİL TAN
