İki bıçaklı Tosya bıçkısında ustalar, sap olarak kullandıkları manda boynuzunu bulmakta güçlük çekmeye başlayınca fiber malzemeye yöneldi.
Bıçkı ustası Selahattin Özeget: “Türkiye genelinde manda besleyenler var, boynuz da var. Boynuzun dip tarafları tarak yapanlara satılamayıp, istedikleri para kazanılamayınca boynuz toplayanlar da azaldı. Bu da boynuz bulmamızı etkiledi”
MEHMET ULUSOYLAR
Geçmişi yaklaşık 300 yıla dayanan Tosya bıçkısında ustalar, sap kısmında kullandıkları manda boynuzunu temin etmekte güçlük çekince fiber malzeme kullanmaya başladı.
Tosya’ya özgü olduğu için coğrafi işaretle tescillenen, bir tür çakı olan iki bıçaklı Tosya bıçkısı, yörede yaygın olarak kullanılıyor.
Günlük işlerde ve bağ bahçe işlerinde kullanılan Tosya bıçkısı, yörenin yanı sıra Türkiye’nin dört bir yanından talep görüyor.
Sap kısmı, sağlamlığı ve suya dayanıklılığı dolayısıyla manda boynuzundan, bıçağı ise paslanmaz çelikten yapılan bu bıçkıda ustalar, son yıllarda manda boynuzu bulmakta güçlük çekiyor.
İlçede 40 yıldır bıçkı yapan ustalardan Selahattin Özeget, AA muhabirine, ilçede yüzlerce yıldır yapılan Tosya bıçkılarını aslına uygun olarak imal ettiklerini söyledi.
Ustalarından öğrendikleri sanatı çıraklarına aktardıklarını belirten Özeget, “Tosya bıçkısının yapımı uzun sürmektedir. Tamamen el emeğidir. Bıçkılarımıza yoğun talep var. Yurt içi ve dışında satışını yapıyoruz. Bıçkı, sahibi kaybetmedikten sonra ömür boyu kullanılabilir.” dedi.
– “Müşterilerimize manda boynuzundan yapılıp yapılmadığını söylüyoruz”
Son yıllarda manda boynuzu bulmakta zorlandıklarını ifade eden Özeget, şunları kaydetti:
“Bu boynuzu toplayıp bizlere getirenler var. Bolu’nun Gerede ilçesinde dericilik işi yapanlar var. Bunlar derileri Türkiye’nin çeşitli yerlerinden alıyorlar. Manda derilerini ise boynuzlarıyla alıyorlar, tabak işiyle uğraşanlara satıyorlar. Boynuzları çeşitli işlemlerden geçirerek içlerini temizliyorlar. Köylerde manda boynuzundan tarak yapan ustalar var. Dip taraflarını onlara, uç kısımlarını ise bizlere getiriyorlar. Son zamanlarda köylerde tarak yapan ustalar iyice azaldı. Türkiye genelinde manda besleyenler var, boynuz da var. Boynuzun dip tarafları tarak yapanlara satılamayıp, istedikleri para kazanılamayınca boynuz toplayanlar da azaldı. Bu da bizim boynuz bulmamızı etkiledi. Biz de manda boynuzunu çok az bulabildiğimiz için Tosya bıçkısını fiber türü bir maddeden de yapmaya başladık. Müşterilerimize, manda boynuzundan yapılıp yapılmadığını söylüyoruz. Onların isteğine göre de satışını yapıyoruz.”
Esnaf Ali Osman Kıbışoğlu da Tosya bıçkısını yanından ayırmadığını belirterek, “Tosya’da, bıçkı imal eden ustalarımız var Bıçakçılar Arastası’nda. El emeği, göz nuru bir üründür bıçkımız. Sanayide, ziraatta her yerde kullanılan bir malzemedir, herkesin işine yarar. Aranan bir üründür.” ifadelerini kullandı. AA
