Sporcu içecekleri egzersiz öncesinde, esnasında ve sonrasında kullanılabilen, içeriğinde sıvı, karbonhidrat ve bazı mineralleri bulunduran sıvılardır. Sporcu içecekleri temel olarak üç amaç için kullanılmaktadır. Bunlar; egzersiz esnasında sıvı kaybının engellenmesi, enerji kaynağı olarak karbonhidrat desteğinin sağlanması ve terleme yoluyla kaybedilen sıvı ve minerallerin yerine koyulmasıdır. Piyasada satılan tüm sporcu içeceklerinin içeriği ve yoğunluğu bu amaçlara yönelik ayarlanmaktadır. Sporcu içecekleri yaklaşık %6-8 oranında karbonhidrat içermektedir. Aynı zamanda sodyum ve potasyumdan da zengindir ve kafein içermemektedir. %10’dan fazla karbonhidrat içeren sporcu içecekleri ise emilimi geciktirerek bulantı, kusma ve ishal gibi sindirim problemlerine neden olabilmektedir.
Enerji içecekleri ise dünya genelinde hem sporcuların hem de normal bireylerin yaygın olarak tükettiği bir içecektir. Enerji içeceklerine bilimsel olarak verilen standart bir isim yoktur fakat performans, hız ve konsantrasyon artırıcı ayrıca enerji verici, alkol içermeyen içecek olarak tanımlanmaktadır. Enerji içecekleri, içerisinde temel olarak karbonhidrat ve kafein bulundurmaktadır. %11-12 aralığında karbonhidrat içermektedir ve %10’un üzerinde karbonhidrat içeren içeceklerin tüketilmesi sindirim problemlerine yol açabilmektedir.
Dünya piyasasındaki enerji içecekleri incelendiğinde 1 kutu enerji içeceği içerisindeki kafein miktarının 50 ile 505 mg arasında değiştiği görülmektedir. Dolayısıyla enerji içeceklerinin kafein içeriği oldukça geniş bir aralıktadır. Uzun süreli ve yüksek miktarda enerji içeceği tüketimi kafein içeriğinden dolayı; uykusuzluk, sinirlilik, kalp atımında artış gibi belirtilere neden olabilmektedir. 1 fincan Türk kahvesi 40 mg kafein içerirken sağlıklı bir bireyin günlük kafein tüketimi 300 mg’ı geçmemelidir ve çay, kolalı içecekler, kakaolu besinlerden de kafein tüketimi sağlandığı göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle enerji içeceği satın alırken içeriğindeki kafein miktarı mutlaka incelenmelidir.
Ek olarak karbonhidrat içeriği nedeniyle uzun süreli ve yüksek dozda kullanımında obezite ve diş hasarlarına yol açabildiği bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Enerji içecekleri ile sporcu içecekleri birbirinden farklı ürünler olmasına rağmen çoğu zaman karıştırılabilen ürünlerdir. İçeriklerini, kullanım alanlarını ve olası yan etkilerini göz önünde bulundurarak tercih etmenizi önerir, sağlıklı günler dilerim.
Dyt. LADEN HEKİMOĞLU
