Dünya ve Türkiye genelinde birçok mantar türü yetişmektedir. Tüketilebilir ve faydalı olan türlerinin yanı sıra tüketilmemesi gereken, tüketildiğinde zehirli ve hatta ölümcül etkileri olabilen türleri de mevcuttur.
Bugün yazımda mantarın besin içeriği, sağlığa yararları ve tüketirken dikkat edilmesi gereken noktalarından bahsedeceğim.
Mantarın Besin İçeriği
100 gram mantar ortalama olarak ;
- 28 kkal enerji
- 3 gr protein
- 4 gr karbonhidrat
- 1 gr posa
- 120 mg fosfor (Günlük ihtiyacın %17’sini karşılar)
- 415 mg potasyum (Günlük ihtiyacın %10’unu karşılar)
- 13 mg magnezyum (Günlük ihtiyacın %5’ini karşılar)
- 15 mcg folik asit (Günlük ihtiyacın %5’ini karşılar)
- D vitamini günlük ihtiyacının %30’unu karşılar.
- Selenyumun ise günlük ihtiyacının %15’ini karşılar.
Görüldüğü gibi mantar kalorisi düşük, lif ve vitamin-mineral içeriği zengin bir besin kaynağıdır. Çoğu sebze türüne göre daha yüksek protein içeriğine sahiptir. Aynı zamanda mantar, uzun süre güneş ışığına maruz kaldığı için güçlü bir D2 vitamini kaynağıdır. D2 vitamini, vücuda alındığı zaman D vitamini takviyesi görevi görür. Bu yönüyle sebzeler arasında D vitamininden en zengin olan besindir.
Mantarın Sağlığımıza Faydaları Nelerdir?
- Zengin lif ve potasyum içeriği sayesinde kalp damar sağlığını korur, kolesterol seviyesini ve kan şekerini düzenler. Ek olarak yüksek lif içeriği doygunluk hissi sağlar.
- Güçlü antioksidan olan selenyum minerali sayesinde kansere karşı koruyucudur ve tümör gelişiminin önüne geçebilmektedir. Aynı zamanda selenyum sayesinde yorgunluk ve halsizlik hissini azaltır.
- İçerdiği antioksidanlar, antiviral ve antibakteriyel özellikler sayesinde bağışıklığı güçlendirir.
- İçerdiği folik asit sayesinde kansızlığı önleyici etki gösterir.
- İçeriğindeki kolin maddesi ile hafızayı geliştirir, kas ve sinir sistemini düzenler.
- Bulundurduğu bakır minerali ile kırmızı kan hücrelerinin yapımını artırır.
Dikkat edilmesi gereken noktalar:
- İçerdiği pürin seviyesi yüksektir. Bu nedenle fazla mantar tüketimi kanda ürik asit düzeyini artırır. Bu da böbrek taşı, böbrek yetmezliği, gut hastalığı olan bireylerde tehlikeli olabilmektedir.
- Diğer bir nokta ise mantarın et yerine geçtiğinin sanılmasıdır. Mantar, et türlerine göre düşük miktarda protein içermektedir. Bu nedenle et yerine mantar tüketildiğinde protein yetersizlikleri gözlenebilmektedir. Yani et ile mantar eşdeğer tutulmamalıdır.
- Hangi tür olduğunu bilmediğimiz, doğada bulunan yabani mantarlar ise ciddi hastalıklara, zehirlenmelere ve ölüme sebep olabilmektedir.
Mantar zehirlenmelerinin belirtileri:
- Tükettikten yaklaşık 2 saat sonra belirtiler gözlenmeye başlar.
- Uyku hali, sersemlik
- Tansiyon düşüklüğü
- Bulanık görme
- Nabızda artış
- Yüzde ve boyunda kızarıklıklar
- Bulantı, kusma
- Terleme
- Ağızda metalik tat
- Ateş
Bu belirtiler gözlendiği durumda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Zehirlenmelerin önüne geçebilmek adına doğada yetişen, türünü bilmediğiniz mantarları tüketmemelisiniz. Bunun yerine kültür mantarlarını tercih etmelisiniz. Alırken ambalajlı olmasına dikkat etmelisiniz.
Doğru tür tercihi ve yeterli miktarda tüketim ile mantarın faydalarından yararlanmak oldukça kolay ve pratiktir. Sağlıklı günler dilerim.
Dyt. LADEN HEKİMOĞLU
