Türkiye’de koronavirüs salgınında ikinci dalga sonu alınan kısıtlama kararları çerçevesinde vaka sayısı, hasta sayısı, ağır hasta sayısı, yoğun bakım doluluk oranı ve ölüm sayısında büyük düşüş sağlanmış (Ocak 2021 sonu itibariyle) hastanelerde, sağlık çalışanlarında önemli rahatlama yaşanmaya başlamıştır. 15 Ocak 2021 tarihinden itibaren Çin’den getirilen CoronaVac aşısının sağlık personelinden itibaren uygulanmaya başlamasıyla salgınla mücadelede yeni bir evreye girilmiştir. 1.380.000.000 nüfuslu Çin, Almanya, İngiltere, Rusya ve ABD kökenli diğer ülke aşılarının üretim ve dağıtımında ciddi sorunlar yaşanmaktadır. Nüfusunen az %60-70’inin aşılanması gerektiği bilim insanlarınca sürekli belirtilmektedir. Türkiye’de de üç aşının deneme aşamasında olduğu devlet yöneticilerince açıklanmaktadır. Korona ve benzeri bulaşıcı hastalıklar için aşı geliştirip üretme konusunda Türkiye’nin hiçbir eksiği yoktur. Yeter ki bilim ve teknolojiye inanalım, bilim insanlarımıza güvenelim. Hiç olmazsa sağlık konusunu politize etmeyelim.
1-31 Ocak 2021 tarihleri arasındaki görsel ve yazılı medyadan derlediğimiz yeni terimler, sözler hâlâ Türkiye gündeminin birinci sırasını koronavirüs salgını ve onun sebep olduğu eğitim, kültür, ekonomik sorunlar olduğunu göstermektedir.
ACE2 antikor füzyon proteini, adjuvan (aşının etkisini artırıcı madde), anfesalit (Covid 19’a bağlı beyin iltihabı), akut Covid-19 enfeksiyonu (kısa sürede iyileşme sağlanan koronavirüs hastalığı), allostatik yüklenme (kaygı pandemisi), antikor kokteyli, AstraZeneca (İngiliz-İsveç korona aşısı), atipik
BIONTech-Pfizer (Prof.Dr. Uğur Şahin ve eşinin korona aşısı)
Comirnaty(Prof.Dr. Uğur Şahin ve eşinin bulduğu koronavirüs aşısının yeni adı), CoronaVac (Çin koronavirüs aşısı), Covid parti (koronavirüs kısıtlamalarını hiçe sayanların düzenlediği gece eğlenceleri), Covid-20 (koronavirüs mikrobunun mutasyon geçirmesi sonucu ortaya çıkan yeni korona türü)
Dijital göç (sosyal medya türleri arasındaki müşteri kayması), dijital haymatlos, dijital konformist, dijital zekâ, doodle, dry kalmak (koronavirüs aşısı olmak için bir süre alkol almamak)
Emerging 10 (Gelişmiş 20 ekonomi yanında yükselen 10 ekonomi)
Flakon (aşı şişesi), fovonoid, foreks
Gen mutasyonu, GülnazŞırınga-Gülendem Enjektör (korona mizahı, aşı hemşireleri)
İkinci Yeni Normal (ikinci dalga koronavirüs salgını sonrası yaşanacak yeni normal dönemi), infodemi (kötü, moral bozucu, olumsuz bilgi sendromu), inflamasyon (iltihaplanma), irrite (sinir) olmak
Koronaloji(koronavirüs salgınının ay ay tarihî seyri), kuversetin
Long Covid-19 (Uzun sürede tedavi edilen koronavirüs hastalığı)
Master plasebo (deney için kullanılan boş aşı, tuzlu su), Moderna (ABD-İngiliz koronavirüs aşısı), monoklonal (tek hücreden çoğaltılan aşı), monoklonal antikor (aşı yerine geçen tek hücreden üretilmiş antikor), multifonksiyonel, mutantvirüs (mutasyona uğramış koronavirüs), mutant testi, Mutant I (İngiliz), Mutant 2 (Güney Afrika), Mutant 3 (Brezilya).
Nipah(yeni salgın hastalık), nöropati (Covid-19 sonucu vücutta oluşan hasar), nötralizan (virüsün hedef hücreye bağlanması)
Obezitepandemisi (şişmanlık salgını), opsiyonel, ostekalsin, otoimmün bağışıklık, Oxford-AstreZenaca (İngiliz-İsveç koronavirüs aşısı)
Pasiflora, playlist (beğenilen müzik eseri kitabı), poliklonal (farklı hücrelerden çoğaltma), poliklonalkokteyl
Reseptör, revengeconsumption (intikam tüketimi)
SARS virüsü, softpower (yumuşak güç, sanat), Sputnik V (Rusların geliştirdiği koronavirüs aşısı), steepfake teknolojisi (reklam filmlerinde oyuncuya ölmüş oyuncunun yüz ve mimiklerini yansıtma), suş (alt grup, virüs suşu: alt virüs grupları)
Ters dolarizasyon, triyaj
Valerian, vitaminya (koronavirüse karşı vücüt bağışıklığını güçlendirme amacıyla vitamin desteklerine aşırı başvuru sonucu ortaya çıkan tablo, ortam), virtualreality (sanal gerçeklik), virüs antijeni
Ayda iki kezbu türden yazılarımızı kaleme alırken çok şükür bire düştük. Koronavirüssüz günlerde bir araya gelmeyi, birbirimize sarılmayı, sohbeti çok özledik. Özlemlerimizin gerçekleşmesine bir iki adım kaldı. Sağlıkla kalın…
NAİL TAN
