Koronavirüs/COVID-19 salgınına yakalananlar çoğaldıkça iyileşenlerdeki kalıcı hasarlar da gözle görülür duruma geldi. Ayrıca, koronanın diğer hastalıklara etkileri konusundaki araştırmalar, bilimsel makaleler çoğaldı. Zaten ekonomi, eğitim, kültür, turizm, ulaştırma, belediyecilik hizmetleri gibi alanlardaki etkilerini aylardır yazıp çiziyoruz. Dolayısıyla, koronavirüs dil ve edebiyatıyla ilgili terimler, sözler sadece bu hastalık ve etkilediği alanlarla kalmıyor, ilişkisi tespit edildiği birçok hastalığı da kapsıyor. Hâl böyle olunca, yazılı ve görsel medyadan derlediğimiz koronavirüs dil ve edebiyatı malzemesi her geçen gün azalacağı yerde artıyor. Tıpkı vaka ve ağır hasta sayılarındaki önlenemeyen artışlar gibi. 15 Ağustos’tan beri birçok ilde uygulamaya konulan yeni kısıtlamalar ile 2020-2021 öğretim yılına hazırlık çalışmaları da terim, söz artışına katkıda bulunuyor. yanlış anlaşılmasın. Malzemedeki artıştan asla memnun değiliz. Keşke, bu hastalık ve onunla birlikte hayatımızı altüst eden bütün uygulamalar yok olup gitse… Tabii hijyenik uygulamalar dışındakiler.
12-31 Ağustos 2020 tarihleri arasındaki tespitlerimizden örnekler:
Acil servis triyaj alanları, akciğer radyolojisi, akciğer tutulumu (korona sonucu), akut inflamasyon, akut akciğer iltihaplanması (zatürre), altın sponsor, antibakteriyel test, antifungal test, antimikrobiyal etki, antiviral test, arreste yaklaşım, asenkron eğitim (video izlettirilerek eğitim), aşamalı seyreltilmiş yüz yüze eğitim (2020-2021 öğretim yılı için)
Bellek T hücreleri, biyoistatistik
Covidoscopel (küresel salgına sanatsal bakış, Yunus Emre Enstitüsü projesi)
- coli bakterisi, enteral beslenme (yaşlılar için), EKG’de iskemik bulgular, epidemiyoloji, enflamasyon, enzim aktiviyasyonu
Global Viral 50 (En hızlı yayılan, bulaşan 50 şarkı)
Hibrit eğitim modeli (2020-2021 öğretim MEB’in ilk ve orta dereceli okullarda uygulamayı düşündüğü hem uzaktan hem de yüz yüze eğitimin birlikte uygulandığı melez eğitim sistemi), hedge işlemi (krediyi riskten koruma amacıyla)
İSO Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi (Yeni Normal sonrası yükselişte)
Kaygı bozukluğu (korona sonucu), kombine tedavi, korona riskini azaltan kapı üretimi
MEB Asistan (MEB yapay zekâ ile çalışan danışma hattı), mezoterapik ajanlar, mikrobik ekosistem, mukoz
Network testleri, nöralterapi
Oksimoron (birbirine zıt iki kavramın birlikte kullanılması), Okulum Güvenli Belgesi (TSE’den), olfaktör (burunda koku almayı sağlayan yarık, koronada işlevini kaybediyor), Otomatik Eksternal Defibrilatör (OED)
Pandemi robotu (hasta insanları tespit ediyor), patojen testi (virüsün hastalık yapıcılık ve bulaştırıcılık etkisinin tespiti), parenteral beslenme (yaşlılar için), permakültür, psiko-sosyal risk etmenleri (korona için), proloterapi
Reel video, resusitasyon, risk iletişimi
Salmenolla bakterisi, Sanayi Üretim Endeksi (Haziran 2020’de %17.6 arttı), staphylococcus aureus bakterisi, sitotoksik T hücreleri
Şeffaf panel uygulaması (taksi, minibüs, toplu taşıma otobüslerinde)
T hücreleri, Teletıp (görüntülü uzaktan hasta takibi), terasta tarım projesi, toksik insan
Ultraviyole C ışınıyla dezenfekte eden robot
Wellness turizmi
Yüksek yoğunluklu COVID-19 Denetimi (İçişleri Bakanlığı)
21 Ağustos 2020 tarihinde, Karadeniz’de büyük bir doğal gaz rezervi bulunduğu haberi Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından kamuoyuyla paylaşıldı. Genel ekonomiyle ilgili bu haberle ilgili terimleri bilerek yazımıza almadık. Tabii ki, her T.C. vatandaşı gibi bizi de bu haber ziyadesiyle memnun etmiştir. Doğalgazın borularla koronaya ulaştığı günü sabırsızlıkla bekliyoruz. Türkiye’ye hayırlı olsun!
NAİL TAN
