Cumhur İttifakı tarafından TBMM’ye sunulan yeni seçim yasası teklifi, yasalaşması halinde, önümüzdeki yıl yapılması muhtemel genel seçimlere yönelik hemen her kesimin hesap kitabını önemli ölçüde değiştirecek kıvamda, hele hele mevcut seçim yasasının 2018’deki sonuçlarını “kağıt” üzerinde ters yüz eden seçim bölgelerinde…
Kastamonu bu illerden biri idi.
(Yeni teklife göre, demokrasimizin sittin senedir “yüz karası” yüzde 10’luk seçim barajı yüzde 7’ye düşürülecek, seçim ittifakı yapılması halinde yüzde 7’lik barajın hesaplanmasında ittifak yapan siyasi partilerin aldıkları geçerli oyların toplamı esas alınacak ve bu siyasi partiler için ayrıca baraj hesaplaması yapılmayacak, askeri darbe anayasasının izleri “yüzde 3” de olsa silinecek…
Ülkemiz her yarım asırda bu kadar mesafe alsa seçim barajını indirmede, bir asır sonra baraj kapakları tümden açılır, demokrasi sular seller misali çağlar.
Taslağın bir diğer maddesiyle, partiler milletvekili çıkarmak için içinde bulundukları ittifakın oy toplamından faydalanamayacak, ittifakın çok oy alan partisi diğer ittifak üyesi partilerin aldıkları oy sayılarını hanesine yazdırarak milletvekili çıkaramayacak, her parti “kendi bacağından asılacak”…
2018 yılındaki seçim üzerinden bir hesap yapıldığında, ülke çapında “20” milletvekilinin partisini değiştiren bir madde bu.)
2018 milletvekili seçimine taslak halindeki yeni seçim yasası ile girilmiş olsaydı, milletvekili sayılarını AKP “11”, MHP “4”, HDP “5” artırırken; CHP “13”, İYİ Parti “7” milletvekilini kaybedecekti…
Milletvekili paylaşımının değişeceği illerden biri de Kastamonu olacaktı.
2018 yılında yapılan milletvekili seçiminde Cumhur İttifakı “yüzde 72.3” oy oranı ile “180 bin 330” oy alırken, Millet İttifakı “yüzde 25.8” oy oranı ile “64 bin 397” oy sayısına ulaşmıştı…
AKP “yüzde 52.2” oy oranı ile “130 bin 260” oy alarak 3 milletvekilinden 2’sini alırken, “yüzde 15.6” oy oranı ile “38 bin 790” oy alan CHP, “yüzde 9.3” oy oranı ile “23 bin 251” oy alan İYİ Parti’nin oylarını da seçim yasası gereği hanesine yazdırarak, “yüzde 20.1” oy oranı ile “50 bin 70” oy alan MHP’yi geride bırakarak arta kalan 3’üncü milletvekilini çıkarmayı başardı, mevcut seçim yasası CHP’nin lehine çalışırken, MHP’yi alacağı milletvekili koltuğundan etmiş oldu.
Kastamonu, mevcut seçim yasası sayesinde, CHP’nin kazandığı 13 milletvekili koltuğundan 1’ine ev sahipliği yaparken, MHP’nin ülke kaybettiği 4 milletvekilinden de aynı şekilde 1’ine ev sahipliği yapmış oldu…
20 milletvekili koltuğunun etkilendiği illerden biri böylece Kastamonu olmuş oldu.
Ezcümle…
Taslak halindeki seçim yasası işlemiş olsaydı 2018’de Kastamonu’nun milletvekili dağılımı AKP “2”, MHP “1” olacaktı, ya da, 2018 yılında alınan oylar ile TBMM’den çıkması halinde yeni seçim yasası ile 2023 milletvekili seçimine girilirse dağılım AKP “2”, MHP “1” şeklinde olacak.
Seçmen tercihinde 2018 yılından 2023’e kadar “derenin altından ne sular aktığı” meselesi ayrı illa ki…
O da partilerin seçmen nezdindeki inandırıcılıklarına bağlı.
Not: 2018 genel seçimleri 2023 yılında yapılması muhtemel genel seçimler için eldeki “son” kamuoyu yoklaması özelliği taşıyor…
İlimiz namına daha sonraki yıllarda bir “kamuoyu araştırması” yapıldıysa ne ala.
2018 milletvekili seçiminde AKP “16” ilçede “yüzde 50” oy oranını aştı, sadece 4 ilçede her “2” kişiden 1’inin oyunu alamadı; Azdavay “45.9”, Daday “42.9”, “Hanönü “49.1”, Merkez “43.7” oy oranları ile yine de “birinci” parti olmayı başararak 20 ilçenin “açık ara” galibi oldu…
Aldığı oy oranı “2” milletvekilini hanesine yazdırdı.
CHP “Abana, Araç, Azdavay, Çatalzeytin, Cide, Daday, Hanönü, Pınarbaşı, Şenpazar” ilçelerinde “ikinci” parti oldu…
İttifak partilerinin oyları da eklendiğinde “1” milletvekilini hanesine yazdırdı.
MHP “Ağlı, Bozkurt, Devrekani, Doğanyurt, İhsangazi, İnebolu, Küre, Merkez, Seydiler, Taşköprü, Tosya” ilçelerinde “ikinci” parti oldu…
Mevcut seçim yasası gereğince, ittifak oyları hesaplandığında, oy oranı daha yüksek olmasına karşın, milletvekili koltuğunu CHP’ye kaptırdı.
İYİ Parti “Ağlı, Bozkurt, Tosya” ilçelerinde AKP ve MHP’nin ardından, CHP’yi geride bırakarak “üçüncü” parti oldu…
Topladığı oy, ittifak ortağı CHP’nin “1” milletvekili çıkarmasını sağladı.
(2018 milletvekili seçiminde HDP “yüzde 1.1” oy oranı ile “2 bin 818” oy alarak 5’inci, Saadet Partisi “yüzde 0.9” oy oranı ile “2 bin 356” oy ile 6’ncı, Vatan Partisi “yüzde 0.4” oy oranı ile “bin 95” oy ile 7’nci, Hüda Partisi “yüzde 0.3” oy oranı ile “736” oy ile 8’inci oldu…
2018’den sonra kurulan çok sayıda partinin de katılımı ile 2023 seçimlerinde oyun “aslanın midesinde” olduğu aşikar.)
2018’den beri derenin altından çok su akmış mıdır seçmen tercihinde?…
Cevabı 2023 seçimlerinde ortaya net olarak çıkacak.
MUSTAFA AFACAN
