Guatrojen terimi, guatr hastalığına sebep olan maddeler ya da besinler için kullanılmaktadır. Guatrojenik olarak isimlendirilen besinlerdeki guatrin bileşiği, tiroid peroksidaz enziminin çalışmasını bozarak tiroid hormonlarının üretimini engeller ve tiroid bezlerinin büyümesine neden olabilir.
Guatrojenik besinler, tiroid bezi fonksiyonlarını etkilemektedir. Ayrıca tiroid bezine yardımcı mekanizmaları, periferal metabolizmayı ve vücudun normal tiroid üretim düzeyini değiştirirler. Guatrojenik besinler tüketildiğinde vücutta tiroid hormonlarının üretimini azalabilir. Kandaki tiroid hormonu azaldıkça tiroid bezleri uyarılır ve daha fazla hormon üretmek için hacmini büyütür. Bu doğrultuda guatr hastalığı meydana gelir.
Guatrojen besinler ile tiroid fonksiyonu arasındaki bağlantı ilk olarak 1928’de tanımlanmıştır. Bilim insanları, tavuklara taze lahana yedirmiş ve sonrasında tiroid bezlerinde büyüme gözlemlemişlerdir. Bu deney doğrultusunda bazı besinlerin tiroid bezinde büyümeye yol açtığını tespit etmişlerdir. Bu etki ile birlikte “guatrojenik besinler” ortaya çıkmıştır.
Guatr veya tiroid bezi rahatsızlığı olan kişilerin guatrojenik besinleri mümkün olduğunca tüketmemeleri önerilmektedir. Tiroid hastası bireyler guatrojenik besin tüketimine dikkat etmezlerse tiroid hastalığı kötüleşebilir. Buna ek olarak her guatrojenik besinin etkisi birbiriyle aynı değildir ve her tiroid hastasına aynı etkiyi göstermeyebilir. Kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
Guatrojenik Besinler Hangileridir?
- Brokoli
- Turp
- Beyaz lahana
- Kara lahana
- Brüksel lahanası
- Şalgam
- Karnabahar
- Ispanak
- Hardal tohumu
- Yer fıstığı
- Soya
- Şeftali
- Armut
- Çilek
- Guatrojenik besinlerin pişirilerek tüketilmesi, guatrojenik etkisini azaltmaktadır.
Tiroid problemi yaşayan bireyler guatrojenik besinler konusunda hassas davranmalı, tüketim miktarı ve sıklığını mutlaka kontrol altında tutmalıdır. Sağlıklı günler dilerim.
Dyt. LADEN HEKİMOĞLU
