Gluten; genelde tahıllarda bulunan, mide ve bağırsak kanalı yoluyla sindirimi kolay olan bir protein çeşitidir. Gutensiz beslenme ise son yıllarda giderek yayılan bir akım halini almıştır. Ancak glutensiz beslenme temelde Çölyak hastalığı ve gluten intoleransının tedavi yöntemidir. Sağlıklı bireylerin glutensiz beslenme yöntemini seçmesine gerek yoktur. Sağlıklı bireylerin uzun süre glutensiz beslenmesi, bir süre sonra gluten tüketmeye başladıklarında intolerans oluşturma riskini artırır.
Glutenle ilgili doğru olduğu sanılan yanlışlara bakacak olursak;
⦁ Gluten içermeyen besinler her zaman daha sağlıklıdır.
CEVAP: YANLIŞ.
Glutensiz besinlere tüketilebilirliğinin kolaylaşması ve lezzetinin artması için şeker ve yağ ilavesi yapılmaktadır. Yüksek yağ ve şeker tüketimi ise çeşitli sağlık problemlerine yol açmaktadır.
⦁ Gluten içermeyen besinler kilo verdirir.
CEVAP: YANLIŞ.
Glutensiz beslenmek kilo vermeye yardımcı olabilir ancak bu glutenden uzak kalındığı için değil; simit, poğaça, kek, makarna gibi rafine karbonhidrat ağırlıklı beslenmeden uzak durulduğu içindir. Ek olarak bilinçsiz glutensiz beslenme programları kilo almaya neden olabilir. Bunun sebebi ise, glutensiz besinlerde bulunan ilave şeker ve yağ içeriğidir.
⦁ Bütün tahıllarda gluten vardır.
CEVAP: YANLIŞ.
Kinoa, mısır, pirinç, karabuğday, teff gluten içermeyen tahıllardır.
⦁ Gluten, tahıllara sonradan eklenen işlenmiş bir proteindir.
CEVAP: YANLIŞ.
Gluten, doğal yapıda bir proteindir. Buğday, arpa, çavdar, irmik, bulgur ve bazı yulaf türleri glutenin bulunduğu başlıca besinlerdir.
⦁ Buğday içermeyen ürünler glutensizdir.
CEVAP: YANLIŞ.
Buğday içermeyen ürünler çavdar, arpa ve diğer tahıl çeşitlerini içerebilir ki bu da gluten içeriyor demektir. Ayrıca glutenli tahılları içermeyen ürünler işlem sırasında glutenle temas edebilir. Eğer glutene karşı ciddi bir hassasiyet varsa ya da Çölyak hastalığı mevcutsa gluten içeren şehriye tanelerinin temas ettiği pirinç pilavını tüketmek bile vücudun tepki vermesine neden olabilir.
Bu nedenle glutensiz beslenmenin Çölyak hastalığı ya da gluten intoleransı olan bireyler için daha uygun bir yöntem olduğu bilinmelidir. Sağlıklı günler dilerim.
Dyt. LADEN HEKİMOĞLU
