İş Kanununagöre yer altı maden işleri hariç, haftalık çalışma süresi en fazla 45 saattir.Yer altı maden işlerinde ise haftalık çalışma süresi en çok 37.5 saattir.Bu sürelere ara dinlenmesi/molalar dahil değildir.
Aksi kararlaştırılmamışsa 45 veya yer altı maden işlerinde37.5saatlik süre, haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanmaktadır. Örneğin; Haftada 6 gün çalışılan işlerde ara dinlenmesi hariç günlük 7.5 saat çalışılmaktadır.
İşçi ve işverenin anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, haftanın çalışılan günlerine, ara dinlenmesi hariç günde 11 saati geçmemek üzere farklı şekilde dağıtılabilmektedir. Burada esas olan günlük çalışma süresinin günde 11 saati geçmemesidir.
Akşam 20:00’de başlayıp, sabah 06:00’ya kadar devam eden 11 saatlik zaman dilimi, çalışma hayatında gece olarak adlandırılmaktadır.
Gece işçilerin 7.5 saatten fazla çalıştırılmaları yasaktır.
Turizm, sağlık, özel güvenlik hizmeti verilenişler ve bu işleri yürüten işyerleri gece 7.5 saatten fazla çalıştırılamayacağının istisnasını teşkil etmektedir. Bu işlerde ve işyerlerinde gece 7.5 saatten fazla çalışma yapılabilmektedir.
Şu kadar ki, 7.5 saatten fazla çalışma yaptırılabilmesi için işçinin buna ilişkin yazılı muvafakatinin alınması gerekir. Yapılan çalışmanın günlük 11 saati aşmaması durumu turizm, sağlık, özel güvenlik hizmeti verilen işler ve bu işlerin yürütüldüğü işyerlerinde de geçerli bulunmaktadır.
Çalışması saat 20:00’den önce başlayıp, 20:00’den sonra devam eden işçinin çalışmasının gece çalışması mı, yoksa gündüz çalışması mı olduğuna karar vermede, günlük çalışma süresinin yarıdan fazlası gece tabir edilen sürede geçmiş ise bu çalışma gece çalışması olarak, günlük çalışma süresinin yarıdan fazlası gündüz tabir edilen sürede geçmiş ise bu çalışma gündüz çalışması olarak kabul edilmektedir.
İşçinin yazılı muvafakatiyle gece 7.5 saatten fazla çalışma yapılabilen işyerlerinden; sağlık ve özel güvenlik hizmeti verilen işlerde ve bu işlerin yürütüldüğü işyerlerinde 2 ay içinde, turizm sektöründe de 4 ay içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi 45 saatlik normal çalışma süresini aşmayacak şekilde denkleştirilmektedir.
Denkleştirme süresi sağlık ve özel güvenlik hizmeti verilen işlerde toplu iş sözleşmeleriyle 4 aya, turizm hizmeti verilen işlerde toplu iş sözleşmeleriyle 6 aya kadar artırılabilmektedir.
Turizm, sağlık, özel güvenlik hizmeti verilen işlerin dışında kalan işlerde gece 7.5 saatten fazla yapılan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmektedir. Bu ödeme için, gece çalışmasının 7.5 saati geçmesi yeterli bulunmaktadır.
Bu konuda haftalık çalışma süresinin 45 saati geçip geçmediğine bakılmamaktadır. Fazla çalışma süresinin hesaplanmasında; 30 dakikayı geçen ve 60 dakikaya kadar olan süreler 1 (bir) saat olarak, 30 dakikanın altında kalan süreler 30 dakika olarak dikkate alınmaktadır.
Gece çalışmasında 7.5 saati aşan her bir saatlik çalışma için işçinin saat ücretinin 1.5 katı tutarında ücret ödenmesi söz konusudur.
Not: Değerli okuyucularımızdan iş (çalışma ilişkileri), sosyal güvenlik (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) ve İşkur konularında akıllarına takılan soruları gerekli cevabı verilmek üzere [email protected] adresine iletmelerini beklediğimi hatırlatmak istiyorum.
Raşit ULUBEY
İş, Sosyal Güvenlik,
İşkur Uzmanı ve Danışmanı
