Bir hafta kadar önce bir yerel manavdan alışveriş ederken market sahibi olduğunu bildiğim bir esnafın da aynı manavdan alışveriş ettiğini fark ettim. Kendisinde de meyve sebze olduğu halde manavdan alışveriş etmesi garibime gitti.
Manavdan sonra uğradığım yerel markette de tekrar kendisini görünce yok artık dedim.
Zaman zaman benimde alışveriş ettiğim market sahibi kendisi başka esnaftan alışveriş yapıyor. Bu işte bir terslik var belli. Üşenmedim doğruca başka markette gördüğüm esnafın marketine gittim. Olay anlaşıldı.
Esnafımız marketini devretmiş.
Yıllarca kendisi ve eşi beraber işlettikleri hatta bazen küçük çocuklarının da olduğu bakkal tadındaki market el değiştirmiş.
Yılların esnafı başka esnafa müşteri olmuş. Marketi devralan temiz yüzlü yeni esnaf ise ilk heyecan ile müşteri tutma derdinde. Rakibi kim? Ulusal market zincirleri. Rekabet şartları adil mi? Değil. Şansı ne kadar? Buna ben cevap vermem.
Market deriz ama yerli, yerel ticaret erbabı aslında mahalle bakkallarının ürün çeşidini arttırmış halidir.
Bakkallar, dükkânlar sadece alışveriş mekanı değildir.
Sırdaştır mesela, akşam uğrar bir iki bir şey alır ama yarım saat çıkamazsın sohbetten. Hatta bazen aldığın ekmeği unutursun giderken arkadan bağırırlar.
Yerel ürünleri satar. Kendisi gibi yaşadığı şehre mal olmuş yerel markaları bulursunuz bu esnaflarda. Diğer esnaflara ve kendisine her gün ürün getiren köylü üreticiye destek olur.
En güvenilir emanetçidir. Üstelik bedava. Evin, işyerinin anahtarını bırakırsın, hatta sana gelecek bir malzeme varsa bakkala bırakırlar sen alırsın. Kim çıkaracak üç kat yukarı bakkaldan alsın değil mi?
Mahallenin can ve mal güvenliğine sahip çıkar. Ne olay olsa esnaf bilir, çünkü gözü önünde olur genelde. Tekinsiz dolaşan birileri varsa kapı önünden bir bakış atar. Genelde yeterli olur. Hele bir saygısızlık sezsin herkesin anlayacağı dilden konuşmayı bilir.
Tüm ülkede olduğu gibi şehrimizde de her ilçe, her mahallede birden fazla ulusal market zinciri şubesi mevcut ve esnaf ile adaletsiz bir rekabet halindeler.
Onlardan sadece alışveriş edebilirsiniz. Ne bir anahtar bıraksanız emanet alırlar, ne alışveriş yanında sohbet edecek bir mevzunuz olur, nede ‘bunları yaz usta haftaya uğrarım’ diyebilirsiniz.
Bu esnaflarımızı kaybetmemeliyiz. Ulusal market zincirlerine karşı onlardan alışverişimizi kesmememiz gerekiyor. Yoksa yakında onlarda kepenkleri indirecek. Ulusal market zincirlerine müşteri olacak.
O zaman üç-beş firma tüm ülkede fiyat politikasını belirleyecek. Sizce ucuz bir şey kalır mı?
Feza TİRYAKİ
