Vefalı dostlarımdan, Kastamonu’nun soylu ailelerinden Şemsizade ailesinden Metin Boyacıoğlu, Ankara’ya ulaşması zor kitapları (tabii ki Kastamonu’yla ilgili) İstanbul’da bulup bize göndermeyi sürdürüyor. 20 Şubat 2021 tarihinde iki kitap daha çıktı kargodan. İkisi de 2020’nin son aylarında basılmış: Âkif Salnâmesi 2, Dünü Bugünü/Doğanyurt. 2021 İstiklal Marşı Yılı dolayısıyla Âkif Salnâmesi’ni Mart 2021 ayı içinde mutlaka değerlendireceğiz. Ancak, yayın azlığı dolayısıyla 1990 yılında ilçe olan Doğanyurt’la (eski adı Meset/Hoşalay) ilgili kitaba da ardından öncelik vermek istedik.
Ahmet Kara; Dünü Bugünü/Doğanyurt, Bursa 2020, 347 s. Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Doğanyurt Belediye Başkanlığının katkılarıyla yayımlanan kitabın yazarı Ahmet Kara’yı kısaca tanıyalım: 1971 yılında İnebolu’da doğdu. Doğanyurt İlkokulu (1983) ve Doğanyurt İlköğretim Okulunu (1986) bitirdi. İnebolu Lisesinde orta öğrenimini tamamladı (1989). Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Coğrafya Öğretmenliği Bölümündeki yüksek öğrenimi sonrası coğrafya öğretmeni oldu (1995). Bitirme tezini 1993-1995 yıllarında “Doğanyurt Monografisi” adıyla hazırladı. Bu vesileyle Doğanyurt’un birçok köyünü gezdi, bilgi derledi. 1995-2005 yılları arasında Giresun Bulancak Talipli Mimar Sinan İlköğretim Okulu, Bulancak Lisesi, Zonguldak Kargalar İlköğretim Okulu, Zonguldak Ticaret Meslek Lisesi, Bursa Gemlik 100. Yıl İlköğretim Okulu ve Gemlik 11 Eylül İlköğretim Okullarında coğrafya ve sosyal bilgiler öğretmenliği yaptı. 2005 yılında Gemlik Lisesi coğrafya öğretmenliğine atandı. Hâlen şimdiki adı Gemport Gemlik Anadolu Lisesi olan bu okulda coğrafya öğretmenliğini sürdürmektedir. Evli ve bir çocuk babasıdır.
Coğrafya öğretmeni Kara, ön sözünde kitabı yazış amacını şu cümlelerle açıklamış (s. XXI): “Bu araştırmada Doğanyurt ilçesini her yönüyle tanıtmak ve var olan sorunları coğrafi bakış açısıyla ortaya koyup çözüm oluşturulmasına yardımcı olmaktır. 1990’lı yıllarda üniversite öğrencisiyken okul bitirme tezi olarak seçtiğim Doğanyurt hakkında kitap yazmak, hep bir sevda ve heyecan olarak içimde durdu. Yaklaşık iki yıl süren yoğun bir çalışmanın ürünü olan bu kitabın daha önce hiçbir araştırma yapılmayan ilçemiz için yöremiz insanlarına büyük bir kaynak oluşturacağına inanıyorum. Amacım, Doğanyurt’u en iyi şekilde tanıtmak ve derlediğim bilgileri kayıt altına almaktır. En büyük hedefimiz, geri kalmışlık zincirlerini kırıp insanlarımızın büyük bir heyecanla memleketlerine gelip en azından tatillerinin bir kısmını burada geçirip ilçe ekonomisine can vermesini sağlamaktır. Dileğim, unutulmaya yüz tutan kültürümüzü ve bozulan doğal varlıklarımızın görkemini gelecek kuşaklara taşımak, toprağından kopup gurbete sürüklenenlere gittikçe yalnızlaşan, viraneleşen memleketlerinin çığlığını duyurmaktır.”
Kitap; Başlarken, Ön Söz ve Giriş’ten sonra beş bölümden oluşmaktadır. Bölüm ve alt başlıkları şöyledir:
- Bölüm:
Tarihçe
Yerel Yönetimn Kısa Tarihi
Osmanlı Sadrazamı Elmas Mehmed Paşa
Şehitlerimiz
II.Bölüm:
Doğanyurt’un Yer Şekilleri
İklim Özellikleri
Hidrografya (Sular Coğrafyası)
Toprak Özellikleri
Bitki Örtüsü
III.Bölüm:
A.Kır Yerleşmeleri: Doğanyurt’un köyleri, köy konutları
B.Şehir Yerleşmeleri: Mahalleler, fonksiyon alanları
- İlçenin nüfus özellikleri
IV.Bölüm:
Ekonomik coğrafya özellikleri: Tarım hayvancılık, ormancılık, ticaret, sanayi, madencilik, turizm
V.Bölüm:
Doğanyurt’ta sosyal hayat: Gelenek ve görenekler, günlük hayat, komşuluk, askere uğurlama ve karşılama, doğum, düğün, ölüm vb. gelenekler
Mutfak ve yemek kültürümüz
Atasözü, bilmece, ninni, türkü, dua, beddua, batıl inançlar
Oyunlar
Ulusal bayramlarda oynanan yarışma oyunları
VI.Bölüm:
Yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri
Köy Tanıma Anketi ve Kaynakça ile kitap sona ermektedir. Her bölüm, resim ve çizimlerle desteklenmiş.
Kitabın önemini ve harcanan emeği gözler önüne sermek açısından yemekler bölümünde tarifi verilen yiyecekleri sıralamak istiyoruz: Uğmaç çorbası, pıhtı (kelle paça çorbası), pancar dolması, pazı (pözü) dolması, mantı, kulaklı makarna, burma tatlısı, yufka ıslaması (banduma), diken ucu kavurması, urvalı ekmek (bazlama), gözleme (katmer), püryan/biryan, un helvası, kuru yufka, yahni (etli patates yemeği), kesme makarna, kuru yufka böreği, keşkek, kuşburnu marmelatı, pekmez, pekmez şerbeti, bayram lokması.
Coğrafya öğretmeni Ahmet Kara, Kastamonu’nun yeni ilçelerinden Doğanyurt’la ilgili ilk yıllığı yayımlayarak ilçesinin tanıtımı için önemli bir adım atmıştır. Kastamonulular adına kendisine teşekkürü bir borç biliriz. Her on yılda bir kitabını güncelleyerek, yeni baskılarını yapmasını da bekliyoruz… Tan kardeşlerin Gurur Kaynağımız Kastamonulular dizisine bakarsa Elmas Mehmed Paşa’dan başka üç Doğanyurtluyu daha görebilir…
NAİL TAN
