Kastamonu dinî eserleri, Şeyh Şabân-ı Velî ve diğer Kastamonulu mutasavvıflarla ilgili araştırmalar söz konusu olunca ilk akla gelen isimlerden biri mutlaka Kastamonu Müftülüğü çalışanlarından Fazıl Çifci’dir. Kendisi ve çalışmaları hakkında ağabeyim Özdemir Tan’la birlikte kaleme aldığımız Gurur Kaynağımız Kastamonulular adlı on ciltlik biyografi ansiklopedimizin III. Cildinde (Ankara 2004, s.100) ve IX. Cildinde (Ankara 2013, s.156) geniş bilgi vermiştik. Dostumuz Metin Boyacıoğlu incelemediğimiz bir kitabını gönderince kalemimizi yeniden elimize aldık:
Fazıl Çifci; Candaroğulları İsmail Bey/Şahsiyeti ve Eserleri, Ayvatoğlu Ofset, Kastamonu 1996, 92 s.
Bilindiği gibi Candaroğulları İsmail Bey (1419-1479) Kastamonu Fatih Sultan Mehmet tarafından 1461 yılında Osmanlı İmparatorluğu’na katıldığında Candaroğulları Beyliği’nin son hükümdarıdır, bilgin bir kişidir. Hayır eserleri pek çoktur. Osmanoğulları ve Candaroğulları arasında evlilikler dolayısıyla akrabalık bağı da vardır.
Yazar, Takdim bölümünde kitabını yazış amacını şöyle açıklıyor (s.I-II): “Bu naçiz çalışmamızın en önemli amacı kültür hayatımızda çok önemli yeri olan Candaroğulları Beyliği’nin ihtişam dönemi ve bu dönemin mimarı İsmail Bey’in şahsında Türk kültür tarihine hizmet ve katkıları gün ışığına çıkarmaktır.”
“İsmail Bey gibi bir Türk büyüğünü kelimelerle tanıtmanın zorluğunu çalışmamız ilerledikçe daha çok hissetmeye başladık… Unutulmasın ki onu tanımak ve görüşlerinden istifade etmek her Müslüman Türk için şereftir.”
Candaroğulları Beyliği hakkında kısa bir bilgi verdikten sonra kitap üç bölüm hâlinde düzenlenmiş:
- Bölüm: Candaroğulları İsmail Bey, Hayatı, Eserleri
Hayatı ve Şahsiyeti, Eserleri ile İsmail Bey, İsmail Bey İmareti, Cami, Medrese, Himayesindeki Bilim İnsanları: Niksarlı Muhiddin Efendi/Hayrettin Halil Efendi/Fethullah Şirvânî/Tabip Kâmil Efendi/Nimetullah Oğlu İbrahim Efendi/Seyyid Ali Acemî/Bektaş Oğlu Safiyüddün Efendi, İsmail Bey Türbesi, Misafirhane, Kervansaray, Hamam, Şadırvan, Su Şebekesi, Harmankaşi Türbesi, Kale Hamamı, İsmail Bey (Kurşunlu) Hanı, İsmail Bey Vakfiyesinin Şartları.
II.Bölüm: İsmail Bey’in Diğer Eserleri
Devrekâni’de Bulunan Eserler, Çayırak Köyünde Yapılan Düğün Merasimi (1425 yılında Dervrekâni Çayırcık köyündeki bu düğünle Candaroğlu İbrahim Bey’in kızı Halime Sultan II. Murat’la evlenerek Osmanlı Sarayına gelin gitmiştir. Aynı tarihte Bursa’da yapılan düğünle de II. Murat kız kardeşlerinden Selçuk Hatun’u kayınpederi İbrahim Bey’e, diğer kız kardeşi Sultan Hatun’u da Kasım Bey’e vermiştir.) Çayırcık Camii, Gelin Hamamı, Devrekâni İsmail Bey Camii, İsmail Bey Hamamı, Küre ve İsmail Bey, Araç İlçesinde İsmail Bey’e Ait Eserler, Küre-i Hadid Camii, Sinop’ta İsmail Bey’e Ait Eserler.
III.Bölüm: İsmail Bey’in Son Yılları
Fatih’in Kastamonu Sinop Seferi ve İsmail Bey’in Bundan Sonraki Hayatı, İsmail Bey’in Bulgaristan Hayatı, İstifade Edilen Kaynaklar.
1479 yılında Bulgaristan’ın Filibe şehri merkezinde Bey Mescidi’nin yanında inşa ettirdiği türbeye defnedilen İsmail Bey’in türbesi ve mescidi ne yazık ki Bulgaristan Balkan Savaşı’nda tamamen elimizden çıktıktan sonra 1914 yılında Bulgaristan Hükûmeti tarafından yıktırılmış, üzerinden Glavna Ulitsa adlı cadde geçirilmiştir.
Fazıl Çifci’nin bu eserinden daha önce bir vesile ile yararlanmıştık. Görülüyor ki her zaman, ihtiyaç duydukça yararlanacağımız bir eser… İsmail Bey’in yazdığı iddia edilen eserlerle ilgili bilgi de verilebilirdi. Olsun. Bu tür atlamalar yeni kitapların yazılmasına yol açar. Kalemine sağlık Fazıl Çifci!
NAİL TAN
