Köy deyip geçmezlerdi
İki oturur çay içerlerdi
Şimdi oda gitti
Vah benim güzel İğdir’im
Araç’a bağlı İğdir köyünü daha önce yolunuz Karabük’e düşmüş ise mutlaka görmüşsünüzdür. Ancak yeni yapılan çevre yolunun köyün içinden geçmemesi nedeniyle Kastamonu’nun en büyük köylerinden olan İğdir’i artık görme şansımız maalesef yok.
Geçmişte bir çok ilçe ekonomisini geride bırakan İğdir, yeni yapılan yolla birlikte şimdi gerçekten köy konumuna gerilemiş durumda.
Köyde adeta hayat durmuş durumda. Onlarca aileye geçim kapısı olan işyerleri çoğu zaman siftah yapmadan kepenk kapatıyor. Bir çok işyeri ise çoktan kilit vurmuş durumda.
Doğup büyüdüğüm İğdir’de yol yapımının ardından yaşanan ekonomik sıkıntıları bir de sakinlerinden dinleyelim dedik ve bazı sorular yönelttik.
İlk durağım av bayiliği yapan Sadettin Boylan oldu. İşlerin nasıl olduğu şeklindeki soruya Boylan, “Kış mevsimiyle işler düştü” dedi. Karayolunun köyün dışına çıkması işlerinizi etkiledi mi diye soruyorum, cevap “Etkilemez olur mu oğlum. Kimse kaldı mı ki artık köyde. Biz bize kaldık. Köyü yüzde 50 oranında etkiledi, yolun buradan gitmesi.
Beni etkilemedi diyen esnaf yalan söyler. Az çok demeden herkes etkilendi” dedi.
Teşekkürleri ilettikten sonra bir sonraki esnafa doğru yola çıktım. Hacı Orhan Ündar’ınÖztat Lokum ve Dondurma adlı işyerine geldim. Aynı soruları ona da yönelttim.
Hacı Orhan amca da gurbetçiler olmasa geçimlerinin çok zor olacağından bahsetti ve ekledi “Eskisi gibi büyük bir satış söz konusu değil, gurbetçilerimiz olmasa durumumuz zor. Yol insan vücudundaki damara benzer. Damara bir iğne batsa vücut etkilenir. İşlerimiz en az yarı yarıya düştü.”
Eskiden 7-8 işçi çalıştırdığını söyleyen Orhan amca şimdilerde bu sayının 3-4 civarına kadar düştüğünü belirtti. Önceleri kışın 2-3 kişi çalıştırdığını, şimdi ise eşiyle birlikte işyerini çalıştırdıklarını ifade etti.
İğdir Merkez Kıraathanesi’ne gittiğimde de durum farklı değildi. İşyeri sahibi Kamil Kaderli de işlerin eskisi gibi olmadığından dertliydi. Uzun bir sohbete koyulduk kendisiyle. Köyde artık yabancı araç göremediklerini söyleyen Kamil Kaderli, hem yapılan yolun hatalı yapıldığını hem de köyde hayatın durmasına neden olduğunu belirterek şunları söyledi: “Buranın insanı bile yolu karıştırıyor. Keskin bir viraj söz konusu ve yolumuz bize göre hatalı. Düzgün bir giriş çıkış verilebilirdi en azından. Ayrıca önceleri Kastamonu Karabük arasında seyir halindeki araçlar İğdir’de mola verirdi. Kimisi çay içerdi kimisi bir şeyler yerdi ve köy ekonomisine katkı sağlardı. Şimdi bunları özler olduk.” Aynı şekilde manav Fatih Kemran da işlerinin durma noktasına geldiğinden söz etti.
İğdir’de Havalı lakabıyla tanınan ve Çeliker Spor Kulübü’nün de başkanlığını yapan Kervan Alışveriş Merkezi’nin sahibi Muammer Küçükgüzel ile de bir sohbet gerçekleştirdim.
Kendisi de diğer esnaf gibi bir işçi çıkarmak zorunda kalmış. İşlerinin de her esnaf gibi düşüşte olduğundan bahsetti.
Yolun köyün dışına çıkmasıyla birlikte İğdir’de yeni iş sahalarının oluşması gerektiğine dikkat çeken Küçükgüzel, yeni yol sonrasında köylerine giriş çıkışı oluşturan kavşak ve tabelada gereken özenin gösterilmediğinden yakındı ve “Tabelalar çok küçük ben bile İğdir’e girerken dikkatli oluyorum. Buranın eski müşterileri İğdir’in nerede olduğunu anlamıyorlar. Araç’a geldiklerinde İğdir’i geçtiklerini anlıyorlar” dedi.
Benim babamın da İğdir’de dönerci dükkanı var. Lokantacı Arif Gelmez ile birlikte, yol nedeniyle büyük sıkıntı yaşayan esnaflar arasında ilk sırada geliyorlar. Araç Karabük arasında başka mola verilecek fazla yerleşim yeri olmadığından genelde İğdir’de mola verilirdi. Lokantacı Arif Gelmez ise durumu şöyle özetledi: “Artık İğdir halkı ile başbaşayız. Ekmeğimizi yoldan sağlıyorduk. Hele ki bayram günleri yolun karşısına bile geçemiyorduk yoğunluk nedeniyle. Öyle yoğunluk vardı. 2-3 yıla kadar bir çok esnaf dükkanını kapatır. Bir çoğu zorunluluktan, ailesine bakma yükümlülüğü olduğu için bu işi yapıyor. Kışın zaten hep cepten yiyoruz. Elde olan da bitti artık”
Arif Gelmez, İğdir’in özlenen eski günleri hakkında da bazı şeyler söyledi ve “Bundan 15 sene önce İğdir bir çok ilçeden büyüktü. 18 lokanta vardı. Banka vardı. Herkes iş yapıyordu. Hatta cami hoparlöründen çocukların pazarda kaybolduğu şeklinde anonslar bile yapılırdı. Kalabalığı siz hayal edin. Her sene nüfus azalırdı ama, yol ile birlikte İğdir’de kimse kalmadı”
İğdir’de yolun köyün dışına alınmasıyla birlikte yaşanan ekonomik sıkıntıyı bizzat yaşayanların ağzından aktarmaya çalıştım. Gitmek istediğim bir iki esnaf daha vardı ancak onlar iş olmadığından dolayı işyerlerini çoktan kapatmıştı. Kısaca yol İğdir’e yıllarca çok şey kazandırmıştı ancak şimdi fazlasıyla geri aldı. (ERKUT KARGIN)
