Kastamonu ME Müdürlüğü Maarif Müfettişlerinden hemşehrimiz Mehmet Saydur, Türk eğitim tarihi açısından çok önemli eserlere imzasını atmayı sürdürüyor. Kastamonu gazetesinde yeni kitabının yayımlandığını öğrenince ilk işim meslektaşı Göl Köy Enstitüsü ve İlköğretmen Okulunun yorulmayan cefakâr hizmetkârı Emin Arık’ı aramak oldu. Eksik olmasın Saydur dostumuz üç gün içinde iki kitabını göndermek lütfunda bulundu.
Mehmet Saydur hakkında daha önce ağabeyim Özdemir Tan’la birlikte kaleme aldığımız Gurur Kaynağımız Kastamonulular adlı biyografi ansiklopedimizin V. cildinde (Ankara 2005, s.58-59) bilgi vermiştik. Kısa bir hatırlatmada bulunalım.
Saydur, 1957 yılında Kastamonu merkez Ortaköy’de doğdu. Köyünün ilkokulundan sonra Kastamonu Merkez Ortaokulu ve Kastamonu Kız İlköğretmen Okulunu (gündüzlü) bitirdi (1976). Kastamonu ve Rize köy okullarında on beş yıl öğretmenlik yaptıktan sonra Gazi Yüksek Öğretmen Okulu giriş sınavlarını kazandı (1981). 1985 yılında Gazi Eğitim Fakültesi Eğitim Yönetimi ve Teftişi Bölümünden mezun oldu. 1988’de İstanbul’da İlköğretim Müfettişliğine başladı. Zonguldak, Bartın ve İstanbul’daki görevlerinin ardından Kastamonu, Bursa ve Kırklareli’nde mesleğini sürdürdü. Hâlen memleketi Kastamonu’da hizmete devam etmektedir.
İlkokul öğretmenliği, İlköğretim/maarif müfettişliği görevlerinin yanında mesleki ve sanat yazıları, kitapları kaleme aldı. Kastamonu, Sepetçioğlu, Cide Postası, Abana, Bartın, Evrensel, Birgün ve Cumhuriyet gazeteleriyle Varlık, Yeni Hayat, Öğretmen Dünyası ve Çağdaş Eğitim dergilerinde yazı, makaleleri yayımlandı. Kitapları şunlardır: Bir Tonguç Okulu Göl Köy Enstitüsü (H.T. Yılmaz’la, 1994), Rıfat Ilgaz’lı Yıllar (1994, 2006), Biz de Yaşadık (1998), Markopaşa Gerçeği (2002, 2013), Köy Enstitülerinin Düşün Babası İsmail Mahir Efendi (2018).
Yeni kitabı ise kitaplık raflarımızda şu künyeyle yer almıştır:
Mehmet Saydur; Göl 1938/Bir Eğitmen Kursunun Kuruluş Destanı, Ankara 2019, 224 s. Öğretmen Dünyası Dergisi Yayınları.
Saydur, Sunu (s.5) yazısında kitabının yazılış amaç ve içeriğini şöyle açıklamış:
“Bu anlatı, Köy Enstitülerine giden yolda 1938’deKastamonu Göl Köy’deki yedi aylık denemeyi içeriyor. Çadırla başlayan, bulunan üretim yollarıyla, imeceyle ulaşılan başarıları… Bize özgü, gerçekçi, özgün ve Köy Enstitülerine varan sonuçları…
Bu kurs; kurulacak diğer kurslara, köy öğretmen okullarına ve Köy Enstitülerine örnek olması amacıyla İsmail Hakkı Tonguç’un beğeni ve isteğiyle her aşaması köyde geçirilmiş ilk eğitmen kursudur.”
Kitap roman üslubuyla kaleme alınmış. 61 küçük bölüm, 6 ek ve bir kaynakçadan oluşuyor. Kastamonulu öğretmen ve il yöneticilerinin, halkın, gazetecilerin yakın ilgisinin kursun başarısındaki rolünü görüyor ve onur duyuyoruz.
Kitabın bizim için bir önemi daha var. Saydur’un kuruluş öyküsünü anlattığı ilk eğitmen kursunda hem baba hem de anne tarafından akrabamız (annemin amcasının, babamın ise halasının oğlu) Araç Kavacık köyünden Şeyoğulları sülalesine mensup 1928 Kastamonu Erkek Öğretmen Okulu mezunu öğretmen Rafet Tan’ın (1906-1979) görev alıp (başarılı öğretmenliği dolayısıyla) Ilgaz Grubunda Oğuz Kümesindeki 11 Araçlıya öğretmenlik yapmasıdır. Kitabın 52.sayfasındaki bu bilgiyi görüp gurur duyduk. Gurur Kaynağımız Kastamonulular’da (C VIII, Ankara 2010, s.121-122) biz de ağabeyim Özdemir Tan’la birikte bu gerçeğe işaret etmiştik.
Mehmet Saydur, Göl İlköğretmen Okulunda okumayı çok istemiş ama kısmet ona başka bir ilköğretmen okulunun kapısını açmıştı. Ancak, mezun olmadığı hâlde Göl İlköğretmen Okulunun temelini oluşturan Göl Eğitmen Kursu ve Göl Köy Enstitüsünün tarihçesini yazmak ona nasip olmuştur. Kendisine, Göl İlköğretmen Okulunun 1959 yılı mezunu olarak saygılarımızı ve teşekkürlerimizi sunuyoruz… Hizmeti var olsun, sürekli olsun!
NAİL TAN
