Tosyalı Emekli İlköğretim/Maarif Müfettişi Ahmet Kahveci (d.1951) emeklilik döneminde Yalnızca Sevgi, Beş Dakika, Sır 1 ve Sır2 romanlarıyla edebiyat dünyasında da adını duyurmayı başarmıştı. Göl İlköğretmen Okulu mezunu olması dolayısıyla meslektaşı Emin Arık’ın en yakın çalışma arkadaşlarından biridir. 1995 yılı başında bir trafik kazası sonucu kaybettiği kızı Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı Keman Öğretmeni Funda Name Kahveci’nin anısını yaşatmak için Tosya Büyüksekiler köyünde bir park yaptırmıştır. Eşi Şehriye Sevim Kahveci de İlköğretim/Maarif Müfettişi olup aynı zamanda çocuk kitapları yazarıdır. Kızları Ayşe Filiz Kahveci ise Diş Hekimi ve çevirmendir. Bu başarılı aileyi, ağabeyim rahmetli Özdemir Tan’la birlikte kaleme aldığımız Gurur Kaynağımız Kastamonulular adlı biyografi ansiklopedimizin 10. Cildinde (Ankara 2015, s.49-51 ve 60-61) tanıtmıştık.
30 Ağustos 2020 tarihinde kaybettiğimiz ağabeyim için başsağlığı telefonunda yeni bir kitabı çıktığını söyledi. Tosya Belediyesi basmış. Ankara’ya Mustafa Bektaşoğlu ile birlikte Tosya üzerinden döneceğimizi, belediyeye uğrayıp kitabı alacağımızı söyledim. Nitekim, öyle de oldu. 2 Eylül 2020 günü kitabı elimize aldık.
Ahmet Kahveci, Tosya’da İz Bırakan Selanikli Başkan Behçet Ener, İstanbul 2020, 110 s. Tura Yayınları/Tosya Belediyesi Kültür Yayını.
Kahveci dost, ön sözünde (s.5-6) kitabı yazış amacını ve içeriğini şöyle açıklamış: “Behçet Ener’in bende uyandırdığı yaşamındaki gizemi araştırmaya başladım… Eşimi, büyütüp okutup benimle evleninceye kadar yaşama tutunmasını sağlayan, bu güzel insanın yaşam öyküsünü yazmak benim için bir görev olmuştu. Sadece eşimi mi? Onun gibi yoksul bir köy çocuğu Mehmet’i de yetiştirip büyütmüş, evlendirip yurt yuva kurmasını sağlamış. Evlatlık edindikleri Sebahat’in oğlu Behçet ve diğer yeğenlerini de kendi evladı gibi kucaklamışlardı. Bir aileden çok, bir sosyal kurum gibi düşünmüşümdür Ener ailesini.
Nasliç, Kesriye, Selanik’ten Antalya’ya, Antalya’dan Demre ve elbette Demre’den Tosya’ya uzanan yaşam öyküsünü irdeledim.
Bu kitabı, o yaşarken yazmayı çok istememe karşın yazamadım… Ölümünden çeyrek asır sonra kaleme alabildim. Behçet Ener’e, bu güzel insana eşimle birlikte vefa borcumuzu ödediğimize inanıyor, iç huzura kavuştuğumuzu duyumsuyorum.”
Ön söz’den sonra Tosya Belediye Başkanı Volkan Kavaklıgil’in bir sunuş yazısı bulunmakta (s.7).
1955-1960 yılları arasında Tosya Belediye Başkanlığı, 1963-1968 yılları arasında da Tosya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı görevlerinde bulunan Behçet Ener’in ibret alınacak bir hayat mücadelesi olmuştur. Kahveci’nin kitabından hayat hikâyesini özetleyelim:
Behçet Ener, 18 Mayıs 1908 tarihinde Selanik’in Nasliç ilçesinde doğdu. Babası Sadık Efendi (d.1863), annesi ise Sünbüle Hanım’dır (d.1876). çocukları Zülfikar, Nadir, Kıymet, Behçet ve Necmi Nasliç’te, Necmiye ise Kastamonu’da doğmuştur.
Behçet beş yaşına geldiğinde, Kesriye’de yaşayan teyzesi Zülfiye ve kocası Adem’in isteği üzerine evlatlık verildi. Bu ilçede ilkokul ve rüştiyeyi bitirdi. 1920 yılında Adem Efendi ve ailesi Selanik’ten gemiyle Antalya’ya göç etti. Demre’ye yerleştiler. Sadık Efendi ailesi ise 1921 yılında karayoluyla Anadolu’ya ulaştı. Sadık Efendi Osmanlı’nın Eytam Müdürüydü. İstanbul’da devletten yeni görev istedi. Kastamonu’ya tayin edildi. Kastamonu’ya yerleşip göreve başlayınca Antalya’daki oğlu Behçet’e mektup yazdı. 1926 yılında Eytam Müdürlükleri kapatılınca Sadık Efendi, çok beğendiği Tosya’ya yerleşti. Ailesine, Rumlardan kalma ev, tarla, bağ verildi. Sadık Efendi arzuhalcilik yaparken oğlu Zülfikar da üzüm yetiştirdi, şarap ticaretine başladı. 1934’te Ener soyadını aldı. 1938’de öldü.
Behçet, Demre’ye yerleştirildiğinde 1921 yılında babalığı Âdem tarafından henüz 13 yaşındayken akrabaları Kadriye ile evlendirildi. Kadriye de 14 yaşındaydı. Evlilere daha çok toprak veriliyordu. Antalya’da çeltik yetiştirdi. Meyve bahçeleri kurdu. Sıtma yaygındı. Sık sık hastalanıyordu. 19 yaşında yine çok hastalandı. İstanbul’da tedavi görüp Tosya’ya, babasının yanına gitti. Kadriye’yi terk etti.
Behçet, Tosya’da önce babasının mesleği yazıcılıkla meşgul oldu. Babası yaşlanmıştı. Ancak, askere alındı. Süvari olarak askerliğini yaptı. Muhacir bir ailenin kızı Emine ile evlendirildi. Evlendikten iki yıl sonra kızları Sevgi doğdu. Babasının yanında yazıcılık yaparken ticarete ilgi duydu. Tekel bayiliği aldı. Pirinç alım satımına başladı. Pirinç yetiştiriciliğini Demre’de öğrenmişti. 1943 yılında üst üste acılar yaşadı. Kızı Sevgi hastalanıp öldü. 26-27 Kasımda Tosya Depremini yaşadı. Sevgi’nin acısını hafifletmek için ağabeyinin kızı Sebahat’i yanlarına aldılar. Ardından Kilkuyu köyünden yetim Mehmet’i evlat edindiler.
1946’da DP kurulunca, bu partide siyasete atılan Behçet Bey, 1950 Belediye seçimlerinde belediye meclisine seçildi. Bu görevi sırasında Devrez vadisinde pirinç ekimini ve pirinç ticaretini sürdürdü. 1949 yılında kamyon sahibi olmuş, pirinçleri il dışına taşımaya da başlamıştı.
1955 yılında Belediye Başkanı seçilen Behçet Ener 1960 yılına kadar ilçede şu hizmetleri yaptı: Tabakhanenin ilçe dışına çıkarılması, ilçenin pis kokudan kurtulması, pirinç pazarı yapılması, Berçin köyünden içme suyu getirilip evlere dağıtılması, sel baskınlarına karşı önlem alınması, yeni parklar yapılması, yol kenarlarının ağaçlandırılması, çarşı içi ve sokakların kaldırım hâline getirilmesi, Halk Bankası ve Tüccarlar Klübünün yapılması, Çifte Hamam’ın belediyeye devri, belediye fırını yapımı, itfaiye binası-Ticaret ve Sanayi Odası binası yapımı, Sanayi Sitesi yapımı.
Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığından (1963-1968) sonra siyasetten çekildi. Son başkanlığı sırasında Tosya pirincini İzmir Fuarında dünyaya tanıttı. 1970’li yılların sonuna doğru ticaretten de ayrıldı. Dükkânını yanında çalışan Topal Sadık’a devretti. 1984 yılında eşi Emine Hanım öldü. 24 Nisan 1995 tarihinde de kendisi Tosya’da hayata veda etti.
Behçet Ener’i saygıyla anıyor, Ahmet Kahveci’yi de bu araştırması dolayısıyla kutluyoruz.
NAİL TAN
