FAHRİ ÖZBEK
Okumuşluğum vardı, biliyordum.
Fırtınalı aşkın bestekârını, bestelerin muhatabını bildiğim kanaatinde idim.
Ta ki Nubar Tekyay’ın (Çömlekciyan) da refakati ile kendi şarkısını çalıp söylediği kayda rastlayana kadar.(**)
“Kalmadı bende ne arzu ne gönül / Kime aldanmadı divâne gönül
Yandı hep boş yere pervâne gönül / Kime aldanmadı divâne gönül
Ne çiçek kokladım âlemde ne gül / Takmadım göğsüme tek bir sümbül
Şakradıkça yuvasında bülbül / Neye aldanmadı divâne gönül”
Hem güfte, hem icra hem de yorum tüm bildiklerimi unutturacak denli içli…
O oranda şekvacı.
Neydi bildiğim?
Yüzyılın son Leyla ile Mecnun yahut Kerem ile Aslı hikayesi olan Afife Jale-Selahattin Pınar aşkı.
Bu aşk için bestelenen şarkılar, şarkılarda dillendirilen isyanlar, yalvarmalar, serzenişler.
Peşinden o 1934 tarihli fotoğraf!
•••
Ne’yi bilsek te Selahattin Pınar’ın o şekvacı nağmelerinde dillenenlerin ötesine geçilemiyor.
Ayrılıklar sonrası çalkantılı-kıran, yoran yıllardır.
Tanıklıklar; evlilik yıllarına ve ayrılışa ait değişik tespitleri paylaşır.
O çalkantı dalgalanışların med-cezirleri, onu (Afife Jale) Kastamonu’ya kadar ulaştıracaktır.
1930’lu yıllar Kastamonu’nun sosyal yaşamının da parlak yıllarıdır aslında.
Afife Jale’nin yaşam çöküşünün finali ne yazık ki Kastamonu’nun o parlak yıllarına denk gelecektir.
Dönem Valisi Ali Fuat Baturay’la (***) anlaşmazlıkları yüzünden gücenik ve firari olarak ayrılır Kastamonu’dan.
Sonrası çok uzun bir hikaye değildir aslında.
Alkışlarla sahne alan yaşam; 24 Temmuz 1941’de kimsesiz, Kazlıçeşme Mezarlığı’nda sadece 4 kişilik bir cenaze töreni ile son bulur.
O tabutun dört koluna omuz verenler; Tiyatroculardan Behzat Butak, Sait Köknar ve küçük oğlu Ergun Köknar ile ismini bilmediğimiz bir kişi daha…
O finalin bestesi;
“Yeriniz ne, yurdunuz ne, benden böyle korkunuz ne
Duyuyorum sesinizi bazen derin bir kuyudan
Dinliyorum uzakları kalkıp derin uykudan
Beni de alın ne olur kolunuza hatıralar
Ah, bu ömür tükenecek yolunuza hatıralar”
olacaktır.
MERAKLILARI İÇİN
(*) Ahter-i dünbale-dar : Kuyruklu yıldız
(**) https://youtu.be/Xrj_uJNA5WY
(***) Mustafa Eski, Kastamonu Valileri
KİMDİR?
AFİFE JALE
Afife Jale (1902, İstanbul – 24 Temmuz 1941, İstanbul), Türk oyuncu. Sahneye çıkan İlk Türk Müslüman kadın oyuncudur.13 Nisan 1919 tarihinde, Hüseyin Suat‘ın “Yamalar” adlı oyununda, Emel rolü ile ilk kez sahneye çıktı. Asıl ismi Afife olan sanatçı, bu oyunda “Jale” takma ismini kullanmış ve daha sonraları Afife Jale adıyla anılmaya başlanmıştır.
SELAHATTİN PINAR
Selahattin Pınar, (d. 22 Ocak 1902, Denizli – ö. 6 Şubat 1960, İstanbul), Klasik Türk Müziği bestecisi, udi ve tanburidir. Eserleri genelde melankolik bir havaya sahiptir.
ALİ FUAT BATURAY (30.6.1933 – 13.9.1934)
Ali Fuat Baturay, 1299 (1883) yılında Kirmasti’de dünyaya gelmiştir. Babası Hacı Ramazan Efendi, annesi Remziye Hanım’dır. Taif Rüştiye Mektebi’nde okumuş , Dersaadet (İstanbul) İdâdî Mektebi’nden 1324 yılında mezun olmuştur.
