Türkiye’nin coğrafi işaretli ürün sayısı, Türk Patent ve Marka Kurumuna (TÜRKPATENT) yapılan başvurular ve tescillerle giderek artıyor. Ülkede coğrafi işaretli ürün sayısı 519’a ulaşırken, çiğ köftesinden şıllık tatlısına, ekşilisinden sac kavurmasına kadar 30 ürünü için onay alan Şanlıurfa, iller sıralamasında ilk sıradaki yerini koruyor.
AA muhabirinin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bağlı kuruluşu TÜRKPATENT verilerinden derlediği bilgiye göre, Türkiye’nin farklı illerindeki yöresel ve kültürel değerler tescillenerek koruma altına alınıyor. Bu alanda kuruma yapılan başvurulara her geçen gün yenileri ekleniyor.
Coğrafi işaretlerin tescillenmesi için başvuruları illerden valilikler, belediyeler, sanayi ve ticaret odaları, ziraat odaları ve dernekler gerçekleştiriyor.
TÜRKPATENT, bu ayın başına kadar 519 ürüne “coğrafi işaret” onayı verdi. Kurumda 595 ürünün tescili için değerlendirmeler devam ediyor. Bu konuda iller arasındaki rekabet de sürüyor.
Şanlıurfa, coğrafi işaret yarışında ilk sırada yer alıyor. Geçen yıl temmuz sonu itibarıyla 27 ürünü için onay alan kent, bu yıl sayıyı 30’a yükseltti. Şanlıurfa’nın çiğ köftesi, Karaköprü narı, ciğer kebabı, şıllık tatlısı, ekşilisi ve sac kavurmasının da aralarında bulunduğu ürünleri coğrafi işaret tescili aldı.
Gaziantep, baklavası, fıstığı, muskası, firiği, Nizip nanesi gibi ürünlerinden 27’sini tescilleterek ikinci sıradaki yerini korudu.
İzmir, Ege inciri, Bergama halısı, boyozu, kumrusu ve Gümüldür mandalinasının da aralarında bulunduğu 19 ürünle 3’üncü sırada bulunurken, Demirci hünnabı, Kırkağaç kavunu, mesir macunu, Gördes el halısıyla Manisa 14 ürünle 4’üncü sırada yer alıyor.
Anamur muzu, cezeryesi, tantunisi, Erdemli Lamas limonuyla Mersin, çekme helvası, Taşköprü kuyu kebabı, sarımsağıyla Kastamonu ve Kavaklıdere cevizi, Marmaris çam balı, Milas zeytinyağı gibi ürünleriyle Muğla 13’er ürünle bu illeri takip ediyor.
– Çok sayıda ürün tescil incelemesinde
Kuruma, coğrafi ürününü tescilletmek için başvuru yapan iller arasında da yarış devam ediyor. Yöresel ürünlerinin tescillenmesi için başvuru yapan Gaziantep, bu kategoride ilk sırada yer alıyor. 55 ürününü tescilletmek isteyen Gaziantep’i, 32 başvuruyla Bolu, 28 başvuruyla Ankara, 24’er başvuruyla Kastamonu ve Diyarbakır izliyor.
– Bölgelerde lider Karadeniz
Coğrafi işaret tescilinde bölge kategorisine bakıldığında ise Karadeniz Bölgesi 111 ürünüyle ilk sırayı aldı. Bu bölgeyi 80 coğrafi işaretli ürünüyle Güneydoğu Anadolu Bölgesi, 78 ürünle Ege Bölgesi izledi. Diğer bölgelerden de çok sayıda ürün coğrafi işaret tescili aldı.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sürecinde de illerin başvuruları kapsamında coğrafi işaretli ürünlerle ilgili süreçler devam etti. Son olarak Van kahvaltısı ve Van gül reçelinin coğrafi işaret tescil belgeleri verildi.
– Dünyaya tanıtılıyor
Kurum, Türkiye’nin coğrafi işaretli ürünlerinin dünyada tanıtılması için çalışmalarını yürütüyor. Bu alanda son olarak Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) iş birliğiyle uygulamaya konulan “Coğrafi İşaretlerin Etkin Biçimde Yönetilebilmesi İçin İdari Kapasitelerin Güçlendirilmesi Projesi” kabul edildi.
Türkiye’nin coğrafi işaretlerinin ticarileşme, pazarlama ve denetim yönlerinden iyileştirilmesine yönelik proje kapsamında, coğrafi işaret tescili yaptırmış tüm kurum ve kuruluşlara, çevrim içi anket uygulandı. Pervari balı, Finike portakalı, Anamur muzu, Salihli kirazı ve Gemlik zeytini coğrafi işaret tescilli pilot ürünler olarak seçildi.
Kovid-19 salgını tedbirleri kapsamında projenin iş planı yeniden düzenlendi. Projede çalışılan coğrafi işaretlerin üreticileri ve ilgili diğer paydaşlarıyla uzaktan iletişim sağlanarak mevcut durum tespiti yapıldı. Gelinen noktada, yerli ve yabancı uzmanların teknik desteklerinin alınması aşamasına geçildi.
