Bugün sizlerle “gluten nedir ve hangi besinlerde bulunur?” , “glutensiz beslenmek her zaman doğru mudur?” ve “kimler glutensiz beslenmelidir?” bunlardan bahsedeceğim.
Öncelikle gluten; tahıllarda bulunan bir proteindir. Başlıca buğday, arpa ve çavdarda bulunurken bazı besin türlerinde de mevcuttur.
Gluten İçeren Besinler Nelerdir?
- Buğday, çavdar, yulaf, arpa, esmer buğdaydan yapılan ekmekler, makarna, erişte, şehriye, irmik, bulgur, siyez.
- Kahvaltılık gevrekler, müsliler.
- Şehriye çorbası, tarhana çorbası ve belirtilen tahılların unlarıyla yapılan çorbalar.
- Hazır çorba ve bulyonlar.
- Belirtilen tahılların unlarıyla yapılan kekler, pastalar, poğaçalar, kurabiyeler, şerbetli tatlılar.
- Soslar (ketçap, mayonez gibi), krema.
Kimler Glutensiz Beslenmelidir?
- Çölyak hastaları
- Glutenintoleransına (gluten hassasiyetine) sahip bireyler
- Bu hastalık türlerinde gluten tüketimi sınırlandırılır ya da tamamen kesilir. Aksi halde ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.
Glutenintoleransına ya da çölyak hastalığına sahip olmayan bireylerin glutensiz bir program uygulaması doğru değildir.
Günümüzde glutensiz diyet kullanarak kilo vermeye çalışan birey sayısı artmaktadır fakat yapılan birçok bilimsel araştırmada normal bir beslenme programı ile glutensiz bir beslenme programı kıyaslandığında ağırlık kaybı sağlaması açısından bir fark bulunmamıştır.
Hatta aksine sağlıklı olup keyfi olarak beslenme programından gluteni çıkaran bireyler, ilerleyen zamanlarda eski beslenme programlarına dönüp glutenli besinleri tüketmeye başladıklarında vücutları bu glutenden rahatsız olacak, bu nedenle de ne yazık ki vücutta glutenintoleransı gelişecektir.
Ek olarak glutensiz beslenildiğinde tahıl ürünlerinin (buğday, çavdar gibi) tüketimi oldukça azalır. Tahıl ürünlerinin içerdiği B grubu vitaminlerin tüketimi de bu oranda azalmış olur. B grubu vitaminler sinir sistemi sağlığını destekler. Bu vitaminlerin eksikliğinde unutkanlık, yorgunluk, halsizlik gibi belirtiler gözlenebilir.Uzun vadede daha ciddi problemlere yol açabilir. Bu nedenle glutensiz beslenmek “zorunda” olan glutenintoleranslı bireyler ya da çölyak hastaları bu vitaminlerin eksikliğini kapatacak olan karabuğday, keten tohumu, kinoa gibi tahılları tüketebilirler.
Gluten içeren besinlerin vitamin, mineral ve posadan zengin oldukları unutulmamalıdır. Glutene karşı herhangi bir hassasiyeti olmayan sağlıklı bireylerin beslenme programlarından gluteni tamamen çıkarmalarına gerek yoktur. Sağlıklı günler dilerim.
Dyt. LADEN HEKİMOĞLU
