“Kalkınma ajanslarının rolleri, katkıları ve UNESCO ile iş birliği” başlığıyla düzenlenen “4. Somut Olmayan Kültürel Miras Kış Okulu”nde konuşan UNESCO Türkiye Milli Komisyonu ve Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM) İhtisas Komitesi Başkanı Prof. Dr. Öcal Oğuz “Kastamonu önemli bir süreç yürütüyor. İnşallah hep beraber Kastamonu’yu hem UNESCO çevresinde hem de dünyada daha fazla işitilir hale getireceğiz” dedi.
Somut olmayan kültürel miras alanında uluslararası deneyime sahip uzmanlar vekalkınma ajans sekreterleri iletemsilcilerinin
katılımı ile Ilgaz Ferko Otel’de başlayan Kış Okulu’nda kültürel mirasları koruma, sürdürülebilir kalkınma ile somut olmayan kültürel miras arasındaki ilişkiler tartışılıyor.
UNESCO Türkiye Milli Komisyonu ile Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü işbirliğinde organize edilen “4. Somut Olmayan Kültürel Miras Kış Okulu”, Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı (KUZKA) ev sahipliğinde Ilgaz Dağı’ndaki Ferko Otel’in toplantı salonunda başladı.
“Kalkınma ajanslarının rolleri, katkıları ve UNESCO ile iş birliği” başlığıyla düzenlenen kış okulunda, somut olmayan kültürel miras alanında uluslararası deneyime sahip uzmanların katılımı ile kültürel mirasları koruma, sürdürülebilir kalkınma ile somut olmayan kültürel miras arasındaki ilişkiler tartışılacak.
UNESCO Türkiye Milli Komisyonu ve Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM) İhtisas Komitesi Başkanı Prof. Dr. Öcal Oğuz, yaptığı konuşmada, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının kalkınma ajanslarıyla bu yapının içinde olmasının büyük bir heyecan ve motivasyon sağladığını belirtti. Kalkınma ajanslarında UNESCO masası kurma fikrinin önemli bir başlangıç olduğunu anlatan Oğuz, şöyle devam etti:
“Bu masanın kurulması bizim açımızdan şu anlama geliyor, UNESCO’nun eğitim, bilim ve kültür alanında çalışan yegane Birleşmiş Milletler teşkilatı olduğu dikkate alınarak burada oluşan bütün deneyimleri Türkiye’nin menfaati istikametinde analiz ederek en doğru yönetişim ile en doğru kalkınma seçeneklerini oluşturmak üzere zihinsel bir altyapının oluşmaya başladığı anlamına gelir. Bu gerçekten alkışlanmaya değer bir süreç olacak.”
Kış okulu süresince karşılıklı fikir alışverişinde bulunulacağını ifade eden Oğuz, “Kastamonu önemli bir süreç yürütüyor. İnşallah hep beraber Kastamonu’yu hem UNESCO çevresinde hem de dünyada daha fazla işitilir hale getireceğiz. Buradan alınacak motivasyonla diğer kalkınma ajanslarının da çok önemli projelere imza atacağını, yeni düşüncelerin ortaya çıkacağını düşünüyoruz ve buna inanıyoruz.” dedi.
TIM CUNTIS
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Genel Sekreteri Tim Curtis ise programa video kaydıyla katılırken şunları söyledi:
“Yaşayan Miras üzerine düzenlenmekte olan Kış Okulu, 2017 yılında düzenlenen ilkinden bu yana Somut Olmayan Kültürel Mirası koruma ve 2003 Sözleşmesi konusunda genç profesyoneller için mükemmel bir çalışma eğitimi vermektedir. 2003 yılında Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’nin kabul edilmesi, yaşayan mirası yenilik, sosyal dönüşüm ve sürdürülebilir kalkınma gücü olarak tanıyarak yeni küresel miras anlayışını şekillendirmiştir. Kültürel mirasın korunmasına yönelik bu yeni yaklaşım, o zamandan bu yana toplulukları ve uygulayıcıları, kültürel ifadelerin öncelikli koruyucusu ve taşıyıcısı olarak kabul edilmesi için yaygın bir şekilde teşvik etmiştir. Benzer bir ruhla, sürdürülebilir kalkınma için 2030 gündeminin işlendiği gözlenmektedir. Küresel düzeyde ilk kez kültür ve özellikle kültürel miras ve çeşitlilik, kalkınmaya yönelik kapsayıcı ve insanmerkezli bir yaklaşımın itici güçleri ve kolaylaştırıcıları olarak kabul edilmektedir. Bu bağlamda, 2003 Sözleşmesi, çevresel sürdürülebilirlik, kapsayıcı sosyal ve ekonomik kalkınma ve barışın inşası noktasında, Somut Olmayan Kültürel Mirasın potansiyelini gerçekleştirebilmesinde bir araç olarak önemli bir rol oynamaktadır. 2016 yılında,Taraf Devletler Genel Kurulu, ulusal düzeyde sürdürülebilir kalkınma için Somut Olmayan Kültürel Mirasın korunmasına yönelik sözleşmenin operasyonel direktifler kısmına eklenmek üzere yeni bölüm 6’yı kabul etmiştir. Bu direktifler, devlet ve toplulukları, geleneksel bilginin önemine vurgu yaparak kültür sektöründe sanat, el sanatları, müzik ve diğer pek çok alanda uygun iş imkânları yaratarak, yoksulluk ve açlığın ortadan kaldırılmasına yönelik çözümlere bir kaynak olarak yaşayan mirasları görmeye teşvik etmektedir. Birlikte yaşamanın yollarını belirleme ve kaynakları sürdürülebilir bir şekilde kullanma arayışları, UNESCO’muzun, yaşayan mirasın günümüzde karşılaşılan sorunların çözülmesine önemli katkılar yaptığı inancını pekiştirtilmektedir. Bununla birlikte, bu artan farkındalık belki de henüz yeterli seviyede değildir. Bu nedenle dördüncüsü düzenlenmekte olan kış okulunun kalkınma ajanslarının potansiyel rolüne ve Somut Olmayan Kültürel Mirasın korumasına odaklandığını görmek beni çok mutlu etmiştir. Nesiller boyunca bize iletilen ve günümüzde karşılaştığımız zorluklarla ilgili olan tüm bilgi ve deneyimleri tanımlayabilmek ve koruyabilmek için her düzeyde ve geniş bir yelpazede ortaklıklar geliştirme ihtiyacını göstermektedir. Ayrıca, uluslararası toplumun kültürel mirasın tüm potansiyelinin harekete geçirilmesini sağlama konusundaki taahhütlerini de vurgulamaktadır.”
Son yıllarda Yaşayan Miras Birimi ve UNESCO, Lübnan gibi zorla yerinden edilmiş toplulukların yaşadığı bölgelerde Somut Olmayan Kültürel Mirası harekete geçirmeye odaklanan faaliyetleri desteklemek, sosyal bütünlüğü güçlendirmek ve dayanıklılık oluşturmak için Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği gibi kurumlarla aktif olarak çalışmaktadır. UNESCO ayrıca Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ile geleneksel yemek yöntemlerinin teşviki, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile somut olmayan kültürel miras ve sağlık arasındaki ilişkinin daha iyi anlaşılması hususlarında çalışmaktadır. Ayrıca UNESCO’nun eğitim sektöründeki iş arkadaşlarımızla somut olmayan kültürel mirasın okul temelli öğrenime entegre edilmesi konusunda çalışıyoruz. Böylece Sürdürülebilir Kalkınma Hedef 4’e doğrudan katkıda bulunuyoruz. Şu ana kadar olan deneyimlerimiz gösteriyor ki; güçlerimizi birleştirip bir sinerji oluşturduğumuzda 2023 sözleşmesinin idealleri ve değerlerini teşvik etmek için gerekli uzmanlık ve yetkinlik kaynaklarını harekete geçirerek, ortak kalkınma hedeflerine ulaşıp, eylemlerimizin görünürlüğünü ve etkisini güçlendirebiliyoruz.”
SERKAN GENÇ
KUZKA Genel Sekreteri Serkan Genç ise programın faydalı olacağına inandığını dile getirdi.
Kastamonu’da UNESCO Dünya Miras programlarının takip ve başvuru süreçlerini tek elden yönetebilmek adına UNESCO masaları oluşturduklarını aktaran Genç, şunları kaydetti:
“Masalarımız, ilimizdeki değerler için UNESCO’ya yalnızca bir başvuru dosyası hazırlamaktan çok öte, UNESCO miras listeleri ve programlarının ruhuna uygun olarak, koruma kültürünü destekleyecek şekilde, adım adım süreçleri yönetecekler. Kış Okulu süresince somut olmayan kültürel miras alanında çok değerli uzmanlarımızın farklı perspektiflerde tecrübelerini dinleme fırsatı bulacağız.”
“Her yıl farklı hedef gruplara yönelik olarak düzenlenen bu etkinlikte bu yıl hedef grup olarak Kalkınma Ajanslarımız ve Bölge Kalkınma İdarelerimiz yer alıyor. ‘Kalkınma Ajanslarının ve Bölge Kalkınma İdarelerinin Rolleri, Katkıları ve UNESCO ile İş Birliği’ teması ile faydalı, verimli bir etkinlik olmasını temenni ediyorum. Kuşkusuz Kalkınma Ajansları ve Bölge Kalkınma İdareleri faaliyet bölgelerinde (özellikle orta ve küçük ölçekli kentlerde) sahip oldukları insan kaynağı da dikkate alındığında kurumsal kapasitesi en yüksek kurumlar arasında yer alıyor. Her birimiz faaliyet Bölgelerimizde değer yaratacak öncü çalışmaları üretmeye çalışıyoruz. Ajansımız ve Kastamonu özelinde baktığımızda, yakından bildiğiniz üzere 2015 yılından bu yana üzerinde çalıştığımız Bütünleşik Turizm Projesi ile Bölgemizi destinasyon yönetim yaklaşımına yakınsamaya çalışıyoruz. Yerelde çok yüksek oranda kabul gören, ulusal düzeyde de değer bulan bu projeyi, 2018 yılından itibaren adım adım hayata geçirilen İl Turizm Eylem planları ile destekleyerek, bölgemizde kurumlar arası işbirliği yeteneğine önemli ölçüde katkı sağladık.”
Bu yıl EMITT Fuarı’na ajanslar olarak herhangi bir kaynak tahsis etmediklerini söyleyen Genç, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Kastamonu ve Sinop illerimiz diğer paydaş kurumlarımızın ortak bütçeler ile fonladığı bir sistem ile fuarda yer aldılar. Ajansımız herhangi bir kaynak sağlamamış olmasına karşın, fuarda tüm kurumlar Bütünleşik Turizm Projesi’nin çatı konsepti altında yer aldılar. Şehirlerimizde ortak hareket etme, birlikte iş yapma kültürünün görece geliştiğini söyleyebiliyoruz. Öyle ki, il turizm eylem planlarının ardından geçtiğimiz Haziran ayından itibaren Kastamonu ilimizde UNESCO Dünya Miras Listeleri ve Programlarının takip ve başvuru süreçlerini tek elden yönetebilmek adına UNESCO Masalarımızı ve alt tematik masalarımızı oluşturduk. Değerli masa üyelerimiz yerel paydaşlarımız da bugün burada bizimle beraber. Masalarımız, ilimizdeki değerler için UNESCO’ya yalnızca bir başvuru dosyası hazırlamaktan çok öte, UNESCO miras listeleri ve programlarının ruhuna uygun olarak, koruma kültürünü destekleyecek şekilde, adım adım süreçleri yönetecekler. Kamu-Üniversite-Sivil Toplum işbirliğinin en üst düzeyde sağlandığı bu yapının çok değerli çalışmalar yürüteceği konusunda hiçbir şüphe duymuyoruz. Çok fazla programı aksatmak istemiyorum. Kış Okulu süresince Somut olmayan kültürel miras alanında çok değerli uzmanlarımızın farklı perspektiflerde tecrübelerini dinleme fırsatı bulacağız. Sürdürülebilir kalkınma hedefleri ve kalkınma perspektifinden UNESCO programları ve listelerini değerlendirme imkânı bulacağız. Gerek oturumlar süresince, gerekse diğer zamanlarda değerli paylaşımlar olması temennisiyle, başarılı bir kış okulu geçirmenizi diliyorum.”
Konuşmaların ardından IV. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Kış Okulu kapsamında sunumlarla birlikte bilgilendirmeler yapıldı.
Etkinlik perşembe düzenlenecek sertifika töreni ile sona erecek.
CENGİZ MUHZİROĞLU
