Cengiz Holding kuruluşlarından Eti Bakır, Mardin Mazıdağı’nı sürdürülebilir geleceğin merkezi yapmayı hedefliyor. 1.2 milyar dolarlık yatırımla hayata geçirilen Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisi’nde, “artık ürünler”den farklı metaller ekonomiye kazandırılıyor. Yıllık 2 bin 500 ton kobalt, 2 bin ton bakır ve bin ton çinko üretilen tesiste, toplamda 5 bin 500 ton metal içeren ürün imal ediliyor.
Bakır üretiminde ortaya çıkan pirit konsantresinden kobalt üretilen entegre tesiste, yine artık malzemelerden imal edilen gübre kapasitesi ise yıllık 500 bin ton. Eti Bakır, tesisle 350 milyon dolar gübre, 270 milyon dolar metal ithalatını ikame etmeyi hedefliyor.
Demir-çelik sektörüne de girmeye hazırlanan Eti Bakır, yıllık 200 bin ton kapasiteli inşaat demiri üretim tesisi kuracak. 250 milyon dolarla hayata geçirilecek olan ve 24 ile 36 ay arası devreye alınması planlanan tesiste 500 kişi istihdam edilecek.
“Kobalt, nikel, lityum, çinko ve manganez gibi elementler, artık dünyanın ve insanlığın geleceğinde hayati bir rol üstleniyor. Dünyada çok az sayıda tesisin üretebildiği bu elementlerin birçoğu, bugün Mardin’de üretilerek dünyanın farklı coğrafyalarına sunuluyor. Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisi, Doğu ve Güneydoğu’nun en büyük özel sektör yatırımı.”
Stratejik ürünler üretilip ihraç ediliyor
“2 bin 500 tonluk kapasiteyle dünyadaki kobalt üretiminin yüzde 2’sini gerçekleştiriyoruz” diyen Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisi Genel Müdürü Emre Kayışoğlu, kobalt, nikel, lityum, çinko ve manganez gibi elementlerin, artık dünyanın ve insanlığın geleceğinde hayati bir rol üstlendiğini belirtti.
Kayışlıoğlu, “Dünyada çok az sayıda tesisin üretebildiği bu elementlerin birçoğu, bugün Mardin’de üretilerek dünyanın farklı coğrafyalarına sunuluyor. Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisi, Doğu ve Güneydoğu’nun en büyük özel sektör yatırımı” diye konuştu.
Lityum üretip batarya tozlarını ayrıştıracak
Tesiste yüzde 99.99 saflıkta kobalt üretilebildiğini aktaran Kayışoğlu, “Böylece teknoloji, petrokimya, otomobil, uçak sanayi, seramik gibi alanlarda katma değerli ürünlerin üretimini yapabiliyoruz” dedi.
Ar-Ge laboratuvarında, manganez, lityum ve diğer stratejik elementlerin üretilmesi ve saflaştırılması üzerine de çalışmalar yürüttüklerini açıklayan Kayışoğlu, “Mazıdağı tesislerinin şimdiki odağında ise batarya tozundaki metalleri geri dönüştürmek var.
Atıl vaziyetteki otomobil, telefon ve bilgisayar bataryalarının içinden, kobalt, nikel, lityum ve manganezi çıkarıp ekonomiye geri kazandıracağız. Çalışmaları 1-2 yıl içerisinde tamamlayarak, dünyada bir ilki başarmak istiyoruz. Bu konuda İngiltere ve Mardin tesisimiz birlikte çalışıyor” dedi.
“Elektrikli araç üreticileriyle görüşüyoruz”
Elektrikli araç bataryasının üretimi kadar, geri dönüşümünün de önemli olduğunu söyleyen Kayışoğlu, “Ayrıştırdığımız bataryadan elde edilen değerli metalleri yeni batarya üretiminde kullanılacak hale getirebilecek güç ve tecrübemiz var.
Sürdürülebilir batarya hammaddeleri çalışmalarımızla 14 firmayla AB’nin Horizon Projeleri’ne başvurduk. Kabul görürse Avrupa akademileri ve laboratuvarlarıyla bu konudaki ana partnerlerden biri olacağız” dedi. Kayışoğlu, elektrikli araç üreticileriyle batarya geri dönüşümü için görüştüklerini de kaydetti.
Daha ucuza gübre satıp çiftçiyi destekliyoruz
Eti Bakır’ın Mazıdağı tesislerinde 2 bin ton katot bakır, 2 bin 530 ton çinko karbonat, 6 bin 740 ton kobalt karbonat üretiliyor. Üretilen fosforik asit, sülfürik asit gibi ürünler ise fosfatla karıştırarak gübre üretimi yapılıyor. Emre Kayışoğlu, “Yılda 400 bin tonluk DAP gübresi üretim kapasitemiz var. Fosfatlı kompoze (NPK) gübre üretimimizi bu yüksek verimlilik sayesinde piyasadan daha ucuz fiyata satarak Türk çiftçisini destekliyoruz” dedi.
Kayışoğlu: “Mazıdağı tesislerinde çalışan bin 500 kişiden bin 100’ü bölge insanı. Yetişen mühendislerimizin bazıları yurt dışına giderken, yurt dışından da birçok mühendis tesisimize çalışmaya geliyor. Odağımızda yerel istihdam ve sürdürülebilirlik var.”
Bin 500 çalışanın bin 100’ü bölgeden
Mazıdağı tesislerinde çalışan bin 500 kişiden bin 100’ünün bölge insanı olduğunu açıklayan Emre Kayışoğlu, şunları söyledi: “Mazıdağı’nda yetişen mühendislerimizin bazıları yurt dışına giderken, İngiltere, İspanya ve Pakistan başta olmak üzere yurt dışından da birçok mühendis tesisimize çalışmaya geliyor. Odağımızda yerel istihdam ve sürdürülebilirlik var.
Çevre Müfettişleri adını verdiğimiz bir eğitim projesine başladık. Proje kapsamında 45 okuldan bin 500 öğrenciye ulaştık. Çevre hassasiyeti, enerji verimliliği, geri dönüşüm ve atık yönetimi gibi başlıkların yer aldığı eğitim kapsamında, aynı zamanda ‘Atık Pil Toplama’ kampanyası da başlattık.”
İngiltere tesisiyle pazar ağı genişledi
Üretimde önemli bir atılımın İngiltere’nin Widnes kentindeki ICoNiChem’in grup bünyesine katılmasıyla yaşandığını söyleyen Emre Kayışoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Hayata geçirdiğimiz yeni yatırımlarla ICoNiChem’in kobalt üretimini iki kat artırdık. Kobaltı; nikel, sodyum ve magnezyumdan ayrıştırma kapasitesini 900 tondan bin 800 tona çıkaran ICoNiChem, Mazıdağı’ndan gelen ürünleri de İngiltere’de işlemeye başladı.”
