Hepimizin gözü, kulağı 2022 yılı için asgari ücretin ne kadar olacağının belirlenmesinde idi.
Ve biliyorduk ki, belirlenen asgari ücretin açıklanması Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından yapılırsa asgari ücret daha düşük düzeyde belirlenmiş, Cumhurbaşkanı tarafından yapılırsa asgari ücret daha düşük düzeyde belirlenmiş olacaktı.
Belirlenen asgari ücret dün Cumhurbaşkanı tarafından açıklandı. Cumhurbaşkanı 2022 yılında asgari ücretin net 4.253,40 TL olduğunu kamu oyuna duyurdu.
Asgari ücret tespit komisyonunun Resmi Gazetenin 17/12/2021 tarihli ve 31692 sayılı nüshasında yayınlandı.
5 kamu (2 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 1 TUİK, 1 Hazine Müsteşarlığı, 1 Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı) temsilcisi, 5 bünyesinde en çok işçiyi bulunduran işçi sendikaları konfederasyonu temsilcisi ve 5 bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşu temsilcisi olmak üzere toplam 15 üyeden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonunun 16/12/2021 tarihli ve 2021/1 sayılı oybirliğiyle alınan Kararıyla; 2022 yılı için asgari ücret, komisyonca brüt günlük 166,80 TL ve aylık 5.004,00 TL olarak belirlenmiştir
Cumhurbaşkanı tarafından yapılan açıklamada, asgari ücretten gelir vergisi ve damga vergisinin alınmayacağı bildirildi. Evli ve çocuk sayısına göre net asgari ücretin artacağı da açıklandı. Ancak, asgari ücretten gelir vergisi kesintisininkalkması, buna bağlı olarak ödenen asgari geçim indiriminin de ödenmemesi anlamına geldiğinden, bu durum bir belirsizliğe ve karışıklığa yol açtı. Önümüzdeki günlerde bu konunun netleşerek, belirsizlik ve karışıklığın ortadan kalkacağı değerlendirilmektedir.
Asgari ücretten gelir vergisi kesintisi yapılmaması, asgari ücretlinin günlük 166,80 TL ve aylık 5.004,00 TL’lik kısmından sözü edilen gelir vergisi kesintilerinin yapılmaması anlamı taşımakta olup, fazla mesai, ulusal bayram genel tatil çalışması, hafta tatili çalışması, prim vb. gibi ücretli çalışanın gelir vergisine tabi brüt asgari ücreti (5.004,00 TL’nı) aşan ücret gelirlerinden gelir ve damga vergisi kesintisi yapılmayacağı anlamı taşımamaktadır. Bu cümleden olmak üzere, asgari ücretlinin brüt aylık 5.004,00TL’lik kısmı vergiden istisna kılınarak, 5.004,00 TL’nı aşan ücret gelirlerinin bu tutarı 5.004,00TL) aşan kısmının gelir ve damga vergisine tabi bulunmaktadır.
Bunun yanında, bekar veya eşi çalışan çocuksuz asgari ücretlinin gelir vergisine tabi olmaması, çıplak brüt ücretiasgari ücretin üzerinde diğer bir deyişle 5.004,00 TL çıplak brüt ücretin üzerinde ücreti olanların gelir ve damga vergisine tabi olmayacaklarıanlamı da taşımamaktadır. Bu bağlamda, aylık çıplak brüt ücreti, belirlenen 5.004,00 TL’lik çıplak brüt asgari ücretin üzerinde olan çalışanların ücretleri gelir ve damga vergisine tabi olacaktır. Bu çalışanların ücretlerinin nasıl vergilendirileceği önümüzdeki günlerde yapılarak, kamu oyuyla paylaşılacak düzenlemelerle açıklığa kavuşacağı düşünülmektedir. Bununla beraber, burada karşımıza çıkabilecek 2 seçenek bulunmaktadır. Bunlardan birincisi aylık çıplak brüt ücretinin 5.004,00 TL’ndan fazla olan çalışanların bu gelirlerinin 5.004,00 TL’lik kısmının vergiden istisna kılınarak, üzerinin vergilendirilmesi (buna Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın vergi kaybı olacağı gerekçesiyle bakışı olumsuz olabilir), ikincisi aylık çıplak brüt ücretinin tamamının (bu, 5.004,00 TL çıplak brüt ücreti bulunanın gelir vergisi istisnasından yararlanırken, 1,00 TL fazlalıkla 5.005,00 TL çıplak brüt ücreti bulunan çalışanın gelirinin tamamının vergilendirilmesi gibi adil olmayan bir vergilendirmeyi ortaya çıkartabilecektir) belirlenen vergi dilimine göre gelir vergisine tabi bulunmasıdır.
Öte yandan, Cumhurbaşkanı açıklamalarında,evli ve çocuk sayısına göre net asgari ücretin artacağının açıklanmış olması, asgari geçim indirimi (AGİ) uygulamasının devam edeceği anlamı taşımakta olup, bu uygulamanın devamının kimleri kapsayacağı ve ne şekilde olacağı hususu da önümüzdeki günlerde yapılarak, kamu oyuyla paylaşılacak düzenlemelerle açıklığa kavuşacağı beklenmektedir. Bununla berber, Cumhurbaşkanı tarafından, anlam itibariyle, eşin çalışıp çalışmaması ve çocuk sayısına göre net asgari ücretin artacağının açıklanması, bekar ve eşi çalışan çocuksuz asgari ücretli 5.004,00 TL’lik aylık çıplak brüt ücret geliri için gelir vergisinden istisna kılınacağı, eşi çalışan ancak 1,2,3,4,5 çocuğu olan veya eşi çalışmayan 1,2,3,4,5 çocuğu olan asgari ücretlinin ise asgari geçim indirimi ödemesine tabi bulunacakları anlaşılmaktadır.
Aylık brüt 5.004,00 TL’lik asgari ücretten; gelir ve damga vergisi kesilmeksizin, yalnızca sosyal %14 sigorta primi, %1 işsizlik sigortası priminin kesilmesiyle net asgari ücret aylık 4.253,40 TL olarak karşımıza çıkmaktadır. 2021 yılında AGİ dahil 2.825,90 TL olan net asgari ücret, %50.4 TL’lik bir artışla 2022 yılında 4.253,40 TL’na yükselmiştir.
Asgari ücretin işverene maliyeti ise %20,5 (1.025,82 TL) sigorta primi işveren hissesi ve %2 (100,08 TL) işsizlik sigortası primi işveren hissesiyle birlikte 6.129,90 TL olarak, şayet işveren 2021 yılı sonuna kadar indirimden yararlanacak işyerinin sosyal güvenlik kurumuna herhangi bir borcu bulunmaması aranırken, 2022 yılı başından itibaren aynı işverenin tüm işyerlerinin %5 sigorta primi indiriminden yararlanabiliyorsa 5.879,70 TL olarak hesaplanmaktadır.
Asgari ücretliden gelir vergisi kesintisi yapılmaması, daha önce çıplak brüt asgari ücretin %71,49 oranındaki kısmının işçiye ödenmesi anlamı taşırken, 2022 yılı başından itibaren bu oran %85 olarak gerçekleşecektir. Bu bağlamda, işçi ücretinden kesilmeyecek gelir ve damga vergisi yine ilgili işçiye ödenecek olup, yeni bir düzenleme yapılmaksızın bunların bu haliyle işverene destek olarak geri dönmesi söz konusu görünmemektedir (Bir önceki yıl çalışan ortalama sigortalı işçi sayısına ilave olarak işe alınan ve işe alındığı tarihten önceki 3 aylık sürede 10 günden fazla sigortası bulunmayan işçilerin 12 veya 18 ay süreyle teşvik Kanunu kapsamında yararlandırılması hariç).
Bunların dışında, 2020, 2021 yıllarında günlük 2.5 TL ve aylık 75,00 TL olarak yapılan asgari ücret desteğinin 2022 yılında ne kadar olacağı konusunda henüz bir açıklama yapılmamıştır. Dolayısıyla, asgari ücret desteği konusunda bir değerlendirme yapılamamaktadır.
[email protected] 0(532)406 87 79
Raşit ULUBEY
İş, Sosyal Güvenlik,
İşkur Uzmanı ve Danışmanı
