Gazetemiz yazarı Nail Tan’ın “Kastamonu’da Göl Köy Enstitüsünün Temelini Atan Eğitimci S. Edip Balkır’ın Anıları” isimli köşe yazısını geçtiğimiz hafta okuduğumda söz konusu ettiği kitabı okunacaklar listesine yazmıştım, kalp kalbe karşıymış, birkaç gün sonra bir kargo geldi…
Bir diğer kıymetli hemşerimiz Metin Boyacıoğlu’ndan gelen paketi açtığımda içinden peşinde olduğum kitap çıktı.
“Eski Bir Öğretmenin Anıları 1908-1940 Süleyman Edip Balkır”…
İlmek ilmek “Cumhuriyet”, buram buram “Anadolu”, gönül gönül “Kastamonu”.
1968’de ilk baskısı yapılan kitap, Balkır’ın torunu Bengü Balkır Mısırlıoğlu tarafından yeni baskıya hazırlandı ve Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından geçtiğimiz Mart ayında yayımlandı, 445 sayfanın 160 sayfasında “Kastamonu” var…
“Göl Köy 1. Dönem Eğitmen Kursu”, “Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün Göl Köy Ziyareti”, “Göl Köy 2. Dönem Eğitmen Kursu” dönemleriyle kapsamlı bir “Kastamonu Tarihi”.
Balkır’ın İsmail Hakkı Tonguç ve Raşit Saraçoğlu ile birlikte şehrimize yaptıkları ilk yolculukla başlıyor “Kastamonu destanı” kitapta…
Ey Kastamonu; mazinle her övgüye mazharsın.
Dönemin Kastamonu Valisi “Avni Doğan”…
Göl Köy Eğitmen Kursu’nun temelindeki emeğini hakkıyla anlatacak cümle yok, Kastamonu’da yakılan eğitim meşalesini bizatihi tutuşturdu, kursa bölge halkının olabildiğince destek vermesinin baş emektarı oldu.
250 öğrenci kapasiteli kurs yeri inşa etmek için Göl’deki Ziraat Mektebi ve Şeyh Ziya Efendi’nin köşkünde karar kılındı…
Şeyh Ziya Efendi; İstiklal Savaşı’ndaki katkısını “eğitim” savaşında da fedakarca sürdüren hemşerimiz, düşünce insanı, vatansever.
Tonguç, Saraçoğlu ve Balkır Göl’deki ilk incelemelerinin ardından şehirdeki lokantada akşam oturmuş dertleşmektedirler, kursu açabilmek için o kadar çok desteğe ihtiyaç vardır ki dert başka bir derde kapı aralar…
“Bu konuşmaların kimi yerde getirdiği karanlığın, kimi yerde de karşımıza çıkardığı iyimserliğin çalkantıları içinde kendimizden geçmiş olacaktık ki galiba, kalın ve çekingen bir ses araya girdi de uyandık. ‘Konuşmalarınızı elimizde olmadan izledik ve çok da ilginç bulduk. Yandan dinlemektense masanıza misafir olalım dedik. Birimiz Doğru Söz gazetesinin sahibi ve başyazarı Hüsnü Açıksöz; birimiz de, tüccardan ve eski öğretmenlerden Muharrem Celal Bayar.”
“Hüsnü Açıksöz” ve “Muharrem Celal Bayar” adeta kendilerini parçalarcasına Göl Köy Eğitmen Kursu’nun açılmasına destek oldular…
Açıksöz ve Bayar’ın ruhları şad olsun.
1930’lu yılların sonunda Kastamonu’da eğitim güneşleri vardı…
Bugün hala hissediyoruz o güneşlerin ışığını.
Not: Balkır’ın Kastamonu anılarında ilginç ayrıntılar var…
Her satır, farklı bir koridora götürüyor.
Kurs binalarının yapımı için binlerce tuğla imal ediliyor misal…
Tuğla ocakları kuruluyor, tarla tarla tuğla harmanları, Azdavay kömür madeni.
Halk imecesi…
Seferberlik.
Göl’deki fidanlıkta çalışan “Alman teknisyen”…
Cumhuriyet yönetiminin tarıma getirdiği bilimsel yaklaşım.
Göl Köy Eğitmen Kursu’na Kastamonu yanı sıra “Çorum, Sinop, Zonguldak, Bolu” illerinden gelen kursiyerler…
Bölgenin o dönem “eğitim merkezi” Kastamonu.
Ne bileyim…
“Geçmişe özlem” buram buram kalbimde.
MUSTAFA AFACAN
